Luisterlagen – Liefdevolle leiders luisteren op 11 lagen gemiddeld. Hoe scoor jij?

Luisterlagen – Liefdevolle Leiders luisteren gemiddeld op 11 lagen. De 4 bekende luisterlagen zijn:
1. Mensgericht
2. Handelingsgericht
3. Inhoudsgericht, en
4. Tijdgericht.

Uit mijn onderzoek blijkt dat hoog functionerende leiders daar nog zeker 7 lagen aan toevoegen: 5. introspectief 6. uitreikend & includerend 7. sensitief, empathisch en energetisch 8. semantisch 9. Generationeel & Generatief 10. Holistisch & 11. Helend. Doe hieronder de check:

Luisterlagen – Op hoeveel lagen luister jij?

door Petra Hiemstra, 10 april 2024

1. Mensgericht luisteren

Mensgerichte luisteraars luisteren naar emoties. Ze willen weten: wat VOEL je hierbij? Wat raakt je hierin? Wat is voor jou als mens belangrijk? Ze kijken en luisteren vanuit de behoefte aan harmonie en het ‘wij’. Ook zijn ze erop gericht de potentie in de ander te willen ontwikkelen.

2. Handelingsgericht luisteren

Handelingsgerichte luisteraars zijn doe-gericht. Ze willen weten: wat gaan we DOEN? Daar krijgen ze energie van.

3. Inhoudsgericht luisteren

Inhoudsgerichte luisteraars luisteren allereerst ‘downloadend’. Welke informatie is bekend? Ze zijn vrij cognitief gericht op de feiten: waar gaat het over? Wat is het oude/nieuwe verhaal? Wat is het probleem, de ernst, de oorzaken, het plan, de uitvoerbaarheid, doeltreffendheid? Wat is wettelijke kader? Welke denken kleurt de situatie? Wat is de (voorlopige) diagnose?

4. Tijdsgericht luisteren

Tijdgerichte luisteraars ervaren rust als ze weten hoeveel tijd ze hebben voor dit gesprek of deze bijeenkomst. Als ze weten hoeveel tijd voor welk onderdeel gereserveerd is. Tijdgerichte luisteraars worden onrustig als tijdskaders niet worden nagekomen. In een groter verband zijn tijdgerichte luisteraars alert op hoe onze besluitvorming wordt beïnvloed door de 7 generaties voor ons en welke betekenis onze besluiten hebben voor de 7 generaties ná ons. Tijdgerichte luisteraars luisteren lineair én circulair: dan zijn ze alert op patronen en programmeringen die projecten en processen beïnvloeden.

5. Introspectief luisteren

Liefdevolle Leiders en grootluisteraars luisteren met hun antennes gericht naar binnen: naar wat hun lichaam, hun intuïtie en hun innerlijk weten, hen vertelt. Daar geven ze gehoor aan. Zij zijn zich ervan bewust hoe allerlei prikkels uit de buitenwereld inwerken op hun lichaam. Zij checken dagelijks: wat kan ik doen om mijn lichaam, mijn belangrijkste instrument, gezond, vitaal en fit te houden?

6. Uitreikend en includerend luisteren

Liefdevolle Leiders zijn WIJ gericht. Er is in hun perceptie ook alleen een ‘wij’. Includerende leiders betrekken mensen bij hun persoonlijke, organisatorische en maatschappelijke doelstellingen én bij elkaar. Ze nodigen iedereen in hun omgeving uit om (groot) te dromen en elkaars dromen concreet stappen verder te brengen. Ze zijn er alert op dat alle vragen (vanuit Deep Democracy) beantwoord worden.

7. Sensitief, empathisch en energetisch luisteren

Liefdevolle Leiders en grootluisteraars luisteren met al hun zintuigen en ‘antennes’ naar informatie, die uit vele bronnen en velden van weten kan komen. Zij trainen zichzelf om de scope van hun empathische sensitiviteit van het persoonlijke te vergroten en te verruimen naar het organisatorische, het energetische, contextuele en het maatschappelijke/universele. Bovenal zorgen zij ervoor dat de ander zich helemaal gezien, gehoord en erkend voelt, want zij weten: ieder mens heeft een intrinsiek verlangen naar vrijheid, gelijkheid, inclusie en waardigheid. En ieder mens heeft gelijke rechten om deze waarden en verlangens te realiseren.

De Schotten hebben een mooi oud woord voor empathisch luisteren: ‘kyting’. Met dit woord bedoelen zij het vermogen om woordeloos en los van tijd en plaats, van ‘geest-tot-geest’ toegang te krijgen tot het hart, de geest en de ziel van een ander wezen, zodat je de wereld vanuit diens ervaring kunt waarnemen.

8. Semantisch luisteren

Goed luisteren vraagt om linguïstische lenigheid en relativiteit, stelde Mohammed El Arrag in zijn interview over de-escalerend luisteren. Liefdevolle Leiders luisteren naar de gelaagdheid van verhalen, de kernbegrippen (keynotes) daarin en de hermeneutiek: de betekenis van de gekozen woorden. Taal bepaalt wat en hoe we waarnemen, denken en communiceren. Onze bewuste of onbewuste woordkeuze laat zien hoe we tegen ons leven, onze relaties, onze organisatie, onze omgeving, onze geschiedenis, onze politiek en onze cultuur aankijken. Taal bepaalt en vormt onze persoonlijke, organisatorische collectieve identiteit.

De filosoof Martin Heidegger noemt taal ook ‘het huis van ons bestaan’. Immers alles wat bestaat proberen we in woorden te vatten, zodat het ervaarbaar wordt en we er houvast aan kunnen ontlenen. Als we onduidelijke taal gebruiken, zijn onze boodschappen vaag. Dat maakt ons huis en onze organisaties wankel. Als we vriendelijke taal gebruiken, ervaren we ons huis als een warm thuis. Een plek waarin we waardig zijn, tot rust kunnen komen en op een prettige manier samen kunnen zijn. Het gebruik van ingewikkelde taal of vakjargon maakt dat we mensen bewust of onbewust buitensluiten.

Steeds zijn grootluisteraars en liefdevolle leiders alert op de vraag: wat doet het gesprokene met mij?  En omgekeerd: welke beweging(en) bewerkstelligen mijn energie en woorden ín de ander(en)?

Over hoe woorden kunnen werken, schreef de Amerikaanse dichteres Emily Dickinson dit prachtige gedicht:

A word is dead
when it is said,
some say.
I say it just
begins to live
that day.

Hoe meer mensen, en in het bijzonder bestuurders en politieke leiders, zich bewust zijn van de kracht, diepte en reikwijdte van hun woorden, hoe zorgvuldiger en bewuster zij gaan spreken. En hoe groter de impact van hun woorden op alles wat leeft, bloeit en aanwezig is op aarde. Taal en nieuwe woorden vormen de kwaliteit van onze huidige en toekomstige tijd.

9. Generationeel en Generatief Luisteren

De Duitse filosoof Arthur Schopenhauer zei al: Wer Vorwärts blickt, sollte über das Geschehene nachdenken. Liefdevolle Leiders realiseren zich hoe mensen gevormd zijn door hun levensloop (biografie en genografie), hun situatie (context) en hun overgeërfd materiaal (DNA). Zij weten dat kennis, patronen, denkbeelden, overtuigingen, hartzeer, wonden, trauma’s, waarden, emoties en intuïtie over vele generaties worden overgedragen, en dat mensen systemisch
verstrikt kunnen raken in het lot van iemand anders (uit het verleden).

Natuurgeneeskundige Stephan Hausner schrijft daarover in Zelfs als het me mijn leven kost: ‘Ieder mens hoort vanaf zijn geboorte bij een familie. Daarmee ontstaat een binding met allen die bij deze familie horen. Een onbewust mechanisme – Bert Hellinger noemt dat het “familiegeweten” – waakt over de condities die heersen in de lotsgemeenschap die de familie vormt. Daaraan zijn we blootgesteld en onderworpen, of we dat nou willen of niet. Dit geweten zorgt voor de binding binnen et systeem, voor de balans, zowel in geven en nemen als in wat het lot brengt, en voor ordening. Bij ordening hoort dat allen die bij dit familiesysteem horen, inclusief de overledenen, hetzelfde recht hebben om erbij te horen. Als een familielid wordt buitengesloten, veracht of vergeten – bijvoorbeeld een doodgeboren kind – dan zorgt het collectieve geweten ervoor dat iemand anders, meestal uit een volgende generatie, zich onbewust identificeert met degene die is buitengesloten. In deze “verstrikking” wordt hij als de buitengeslotene en imiteert aspecten van diens lot, zonder dat hij weet waarom en zonder zich ertegen te kunnen verweren.’

Grootluisteraars en liefdevolle leiders stellen alles in het werk om mensen in het reine te laten komen met hun ‘lot’, door trauma’s te helpen helen en ‘recht te doen’ als dat binnen hun competentie en invloedsmogelijkheden ligt. Zij voelen zich verantwoordelijk voor ‘Vergangenheitsbewältigung’ of voor ‘Vergangenheitsaufarbeitung’, zoals de Amerikaans-Duits filosofe en essayist Susan Neiman schrijft in Wat we van Duitsers kunnen leren. Zij stelt: ‘Het verleden kan immers lang niet altijd definitief afgesloten worden, maar zal steeds opnieuw verwerkt moeten worden.’ Ook met betrekking tot de toekomst vloeit verantwoordelijkheid nemen inherent voort uit het opdoen van nieuwe kennis of uit het ontstaan van nieuwe inzichten. Het is onze menselijke, organisatorische en politiek-bestuurlijke plicht en verantwoordelijkheid om onze geesten, harten en
zielen open te stellen voor mogelijkheden die onze relaties, onze gezondheid, onze ecologische omgeving, onze internationale veiligheid en onze toekomst ten goede komen. En om te onderzoeken hoe we met behulp van wat politieke aikido (de Japanse weg naar harmonie met levensenergie) oude politieke polarisaties en geschilpunten kunnen overstijgen ten behoeve van grotere onderlinge warmte, hulp en solidariteit.

Lees ook het artikel – Universeel inclusief luisteren met genogramspecialist Janine Koppers

10. Holistisch Luisteren

Grootluisteraars luisteren generatief en relatiegericht naar trends, scenario’s, (actie-reactie) patronen, synchroniciteit, kansen en bedreigingen die vanuit de planbare en onplanbare toekomst op ons afkomen. Zij weten: niets bestaat zonder oorzaak en niets verandert vanzelf. Het veranderen van emotionele patronen kan net zo lastig zijn als het afkicken van een verslaving. Grootluisteraars doorvoelen en doordenken de consequenties van beslissingen op persoonlijk, organisatorisch en maatschappelijk/systemisch niveau voor de vitaliteit van het grotere geheel op de (hele) lange termijn voor zover mogelijk. Want zij weten: ik kan nooit alle effecten van mijn beslissing overzien.

Grootluisteraars en liefdevolle leiders bekwamen zich dagelijks in wat de Australische publieksfilosoof Roman Krznaric in zijn boek De goede voorouder ‘kathedraaldenken’ noemt – zij denken aan de impact van iedere beslissing op het leven van de 7 komende generaties. Zo dragen grootluisteraars bij aan vergroten van eenheid en harmonie tussen alles wat leeft.

11. Helend Luisteren

Liefdevolle Leiders weten dat mensen ziek worden als ze bewust of onbewust zaken geheimhouden, onderdrukken of verdringen. Het woord depressie komt ook van ‘de-pressie’: onderdrukken. En alles wat onderdrukt wordt, wil er ook uit, als een ballon onder water. Echter, zodra wat verstopt is in een veilige setting het licht mag zien, verliest het zijn
kracht en destructieve werking. Grootluisteraars kunnen zijn met pijn. Zij weten dat er door pijn te (h)erkennen, ruimte ontstaat voor verzachting, verzoening, vrede en innerlijke heling. Grootluisteraars weten als geen ander hoe ze als moderne magiërs persoonlijke, organisatorische en maatschappelijke pijn positief (in parels/welzijn) kunnen transformeren.

Lees ook het interview Liefdevolle leiders: durf pijn te doen en leer pijn in welzijn transformeren met pijnspecialist Mathilde Maas Kuper

En? Op hoeveel lagen luister jij?