Ministerie voor samenLEVEN! – Ben Lachhab

Het is de hoogste tijd dat we als mens en samenleving van overleven naar samenLEVEN gaan, stelt sociaal ondernemer Ben Lachhab. En dat is gelukkig heel eenvoudig. Er zijn maar twee zaken voor nodig:

1. Stoppen met onze hang naar (te) hard werken en status, en:
2. Beginnen met elkaar kleine én grote vragen stellen (en écht luisteren naar het antwoord).

Ben Lachhab (1978) kwam als 11 jarige met zijn familie vanuit Marokko naar Nederland waar zijn vader al ver voor zijn geboorte al als gastarbeider in Nederland werkte. Hij werd opgeleid als timmerman. Aansluitend haalde hij zijn horecapapieren via de middelbare hotelschool en volgde hij management opleiding en trainingen op het HBO. Ben ontving een Koninklijke onderscheiding én werd door Koning Willem-Alexander persoonlijk gebeld om hem te bedanken voor zijn inzet tijdens de Corona-crisis.

Interview door Petra Hiemstra, 12 augustus 2020, gepubliceerd in ons boek Ministeries voor de Nieuwe Tijd – bestel hier je exemplaar!

Ministerie voor samenLEVEN? Vertel!

Ja. Ik werk in alle Haagse wijken en ben gevestigd in Moerwijk (stadsdeel Escamp). Daar werken we heel hard om de mensen die in dit kwetsbare stadsdeel wonen mee te laten tellen in de samenleving. Dagelijks zie en ervaar ik hoeveel mensen bezig zijn met overleven in plaats van leven.

In ons land leeft bijna een half miljoen mensen op of onder de armoedegrens, waaronder 100.000 kinderen. En 10% lijdt aan wat beleidsmakers wel stille of sociale armoede noemen. Deze mensen zijn eenzaam. En omdat zij éénzaam zijn, zijn wij ook collectief veel armer dan nodig is. En daar kunnen we met z’n allen zo véél en zo makkelijk iets aan doen!

Een belangrijke inspiratiebron voor hoe ik werk, is het geloof dat we overal ‘blauwe zones’ kunnen realiseren. Een aantal wetenschappers deed wereldwijd onderzoek naar de plekken waar mensen het langst, gelukkig en gezond leven. Het ‘recept’ dat zij vonden, is even eenvoudig als realiseerbaar: een traditionele levensstijl met veel fysieke activiteit, hechte sociale banden en lokaal geproduceerde vitale voeding.

Vanuit mijn organisatie zetten wij ons dagelijks in voor kwetsbare ouderen. Dat doen we door elke week gezonde maaltijden te bereiden en aan huis te bezorgen. We maken altijd een praatje met de ontvanger om te kijken hoe het gaat. Supersimpel, effectief én gezellig!

Veel ouderen durven of willen de deur niet meer uit. Ze hebben geen vangnet om hen door lastige periodes te helpen. Toen de Corona crisis uitbrak, werd het aantal mensen dat hulp nodig had nog veel hoger. Wij besloten: we steken de handen uit de mouwen en gaan gewoon doen! We gaan 100.000 verse, lekkere maaltijden bereiden, voor hen die dat nodig hebben. En het aardige is: we doen dit samen. Veel bedrijven sponsoren en ontzettend veel mensen willen helpen! Daarom wil ik een organisatie in het leven roepen waar iedereen in kan participeren. Ik ben nu aan het onderzoeken of ik ‘instapbanen’ kan creëren. Mijn ideaal is dat ieder zijn of haar droombaan bij ons voor het eerst concreet vorm kan geven. Als je bijdraagt, in welke vorm ook, ben je direct van betekenis en voel je je waardevol!

Hoe we dat kunnen doen vraag je?

De eerste stap om deze collectieve ‘reset’ te organiseren, is dat we:

1. Stoppen met onze hang naar (te) hard werken en status!

In ons land leven we in de overtuiging dat het goed is om (heel) hard te werken. Veel ouders stimuleren hun kinderen om een hoge opleiding te volgen, zodat ze later een beroep met status kunnen uitoefenen en veel geld kunnen verdienen. Mooi toch, zou je denken?! Echter: zo’n hele specifiek, nauwe, focus heeft ook een prijs! Het líjkt zo mooi, hard werken, veel geld verdienen en een ‘picture family’. Maar hoeveel verbinding is er écht achter de voordeur?

Jan Terlouw beschrijft die verslaving aan werk en geld verdienen op een grappige manier in zijn klimaatsprookje Het Hebzuchtgas. De kinderen in dit boek ontdekken dat mannen en vrouwen die op de hoogste verdiepingen in hoge torens werken, onbewust uit verbinding raken met zichzelf en met het effect van hun handelen op de samenleving. Ze verzinnen een list om volwassenen te helpen om weer met beide voeten op de aarde te komen. Heel leuk om (voor) te lezen!

En misschien moeten we met z’n allen in de schoenen van deze kinderen gaan staan. Om te kijken wat we kunnen doen om met z’n allen weer écht in onszelf en op aarde te landen. Om die verbinding met onszelf, elkaar en de aarde te herstellen…

De cijfers wijzen in ieder geval uit, dat de groep mensen die in onbalans is met zichzelf, groot is. Maar liefst 20% van alle werkenden voelt zich uitgeput. En ik kan heel goed begrijpen dat velen van hen het makkelijker vinden om te grijpen naar verdovende middelen dan dat ze de tijd en ruimte nemen om zich te verhouden tot de échte vraag: zou het ook anders kunnen, en zo ja, hoe dan?

Als mensen niet durven luisteren naar de signalen die hun lichaam of hun ziel hen geeft, belanden ze vroeger of later in een leegte, in een afkickcentrum en in het ergste geval op straat en bij de voedselbank. Onderweg verliest zo iemand al zijn zelfrespect. En wordt vervolgens ook vaak respectloos behandeld. Want als samenleving zijn we keihard voor mensen die ‘mislukken’ en een ‘last’ vormen voor de samenleving. Alsof het een individuele keuze is! Mensen worden beïnvloedt en gevormd door hun omgeving. En die vormen we met elkaar!

Het is logisch, dat als ouders zo aan het overleven zijn en primair focussen op hun werk, dit ook van invloed is op het leven van hun kinderen. Kinderen leren dan noodgedwongen overleven in een gezin waar geen échte aandacht is. En dan moeten ze ook in de klas de aandacht van hun docent delen met nóg 29 anderen, die aandacht willen (en verdienen).

Zo creëren we onbewust een generatie kinderen, die met elkaar strijden ‘in race naar de top’. Om daar te ontdekken dat het een hele eenzame, ongezellige bedoening is, als je de zin tot samenwerken en het vermogen om uit te reiken naar elkaar niet geleerd hebt, of onderweg verloren bent.

Je ziet de spiraal. In ons streven naar rijkdom, putten we onszelf uit. We vervuilen, verdoven en verarmen op ongekend grote schaal. We staan toe dat ons netwerk verschraalt en raken individueel en collectief in een sociaal isolement, met hoge percentages zelfdoding tot gevolg.

En dat terwijl we de spiraal makkelijk richting échte rijkdom voor ons allemaal kunnen laten draaien!

Persoonlijk besef ik heel goed de waarde van formele educatie. Echter, als ik voor mezelf spreek, heeft de ‘universiteit van het leven’ me nog veel meer laten zien. Ik ben en werk graag met mensen. Waar ook ter wereld laten mensen me zien hoe het leven is, hoe het ook kan zijn en hoe je er gelukkig in kunt zijn.

Iedereen heeft oneindig dromen, energie, liefde, kennis en ervaring om te geven en te delen. We kunnen zoveel van elkaar leren en met elkaar genieten, als we vaker samen koffie drinken of simpelweg een wandeling maken!

En is het loslaten van ’te hard werken en het streven naar status’ lastig, vraag je?

Bob Newart stelt in dit filmpje dat er maar 5 minuten en 5 dollar voor nodig zijn om met iedere slechte gewoonte te stoppen…. Goed. Even serieus nu. De weg naar écht leven en rijkdom begint ermee dat we:

2. Beginnen met elkaar kleine én grote vragen stellen (en écht luisteren naar het antwoord).

Wat zou je nu écht graag willen doen? Wat heb je nu écht nodig om een gelukkig leven te leiden? Wat wilde worden toen je klein was? Op welke leeftijd besloot je om dat juist niet te worden? Wanneer was je voor het laatst bang? Wanneer voor het laatst verliefd?” Dit soort ogenschijnlijk simpele vragen zouden we elkaar vaker moeten stellen, zegt verhalenverteller Sahand Sahebdivani.

Ik ben het daarmee eens! Kleine vragen brengen de ander weer dichterbij. Grote vragen wakkeren onze verbeelding aan. Ze voeden onze wil om in actie te komen voor een mooiere, duurzamere en socialere wereld.

En de tijd om deze vragen te stellen is nú. Want denk maar na. Je opleiding of huidige werk biedt geen zekerheid meer voor de rest van je leven. Vele banen zullen verdwijnen, omdat ze simpelweg niet meer nodig zijn, door mechanisatie en robotisering. Dat is niet iets om angstig voor te zijn, dat kan een enorme bron van rust en rijkdom betekenen! Tenminste… als we elkaar bewust gaan helpen om deze draai te maken. Als we elkaar helpen de zekerheid van het bekende in te ruilen voor het onbekende. Als we elkaar vasthouden en elkaar helpen te vertrouwen op de wijsheid die iedere periode van ‘niet-weten’ oplevert.

In de Nieuwe Tijd zijn we geen consumenten meer, maar gebruikers van het nodige. De komende jaren zullen we van een consumentensamenleving naar een contributiesamenleving transformeren. Ik ben daar niet bang voor. Integendeel.

Ik zie een veel ontspannender toekomst voor mee. Waar we niet meer eten en consumeren vanuit onze ‘ogen’, maar vanuit onze werkelijke behoefte. Dan hebben we alle tijd en ruimte om goed naar ons lichaam te luisteren, zodat we goed kunnen horen waar het écht behoefte aan heeft om gezond en vitaal te zijn. Dat levert vast een boel meer geknuffel op! En een grote vermindering van onnodig verspild voedsel. Zo wordt de aarde veel minder onnodig belast. Enorme ‘quick win’!

Ja. Ik denk dat het klopt wat Henriëtte zegt (in het stuk van Tessa): in de Nieuwe Tijd zal leren ‘menszijn’ de kernactiviteit op scholen worden.

Rudolf Steiner zei daar ooit dit over: “Our highest endeavor must be to develop free human beings who are able of themselves to impart purpose and direction to their lives. The need for imagination, a sense of truth, and a feeling of responsibility—these three forces are the very nerve of education.”

Wat mij betreft schaffen we IQ testen af. Want: wat méten we eigenlijk? Waar focussen we op? Ieder van ons heeft een ‘uniekme’ een uniek talent. Dat zie ik ook in mijn werk. Als je luistert naar wat je écht wil, en daar gehoor aan geeft, dan ontmoet je allerlei mensen op je pad die je precies dat aanreiken om die doelen te helpen verwezenlijken. Magisch!

In de Nieuwe Tijd staan de intrinsieke motivatie voor studie en werk voorop. Dat gaat vermoedelijk leiden tot veel meer gelijkwaardigheid. Ik kan me voorstellen dat we toe bewegen naar een maatschappij waarin de advocaat net zoveel verdient als de timmerman, als de docent, de arts, de verpleegkundige en de rechter.

Ik kan me voorstellen dat we toe bewegen naar een heel nieuw ‘verdeelsysteem’. Waarin we besluiten dat iedere volwassene een gemiddeld bedrag krijgt van 60.000 Euro per jaar (30.000 euro netto – 2.500 Euro per maand), waarvoor een ieder in de leeftijd van 18-80 gemiddeld 30 uur het beste van zichzelf geeft aan de samenleving op een manier die past, of dat nu leren, werken, zorgen is. Dan hebben we veel meer tijd om samen plezier te maken! En natuurlijk: sommige mensen willen en kunnen graag méér werken en verdienen. En sommigen zijn tevreden met minder. Er zijn vast knappe koppen die kunnen verzinnen hoe zo’n systeem zo eenvoudig kunt maken dat het mensen én rust geeft én dat het ons allen uitnodigt om onszelf voortdurend te ontwikkelen.

Want dat is het uitgangspunt, wat mij betreft. In de Nieuwe Tijd gaan er geen banen verloren, we helpen mensen om hun droomleven te realiseren! Waarin een ongekende vrijheid is om te zijn wie je werkelijk bent. Om regelmatig de natuur in te gaan. Om te genieten van een golf die op het strand rolt. Om stil te staan bij de vragen: welke bijdrage wil ik leveren? Waar word ik gelukkig van? Dan komt er zoveel meer energie vrij om mensen in hun kracht te zetten!

Dan is het leven écht levenswaardig…

Bestel hier jouw exemplaar van Ministeries voor de Nieuwe  Tijd – of doe ‘m cadeau aan een leuke hoogvlieger in je netwerk!