Het is allemaal jouw schuld! I Goed scheiden – hoe doe je dat?

Het is allemaal jouw schuld! – Goed scheiden – kan dat? Ja, dat kan.

Willemijn van Strien schreef er een boek over. Haar boek is, juist door de heldere opbouw, ondersteunende illustraties en praktische oefeningen, écht een aanrader voor alle coaches, financials, juristen en advocaten die hun cliënten optimaal willen bijstaan op de moeilijkste momenten in het leven. Ook is het boek heel waardevol voor iedereen die nieuwsgierig is naar en wat er veelal onbewust allemaal meespeelt ‘van vroeger’ in de communicatie in het hier-en-nu. Het boek biedt waardevolle inzichten in waar het in relaties mis kan gaan in de communicatie en vooral: hoe het beter kan!

boekbespreking door Petra Hiemstra, 31 augustus 2021

Het is allemaal jouw schuld! – 40% van alle huwelijken eindigt in scheiding

Willemijn: “Ja, iets dat vanuit veel liefde is ontstaan, kan heel pijnlijk eindigen. Vaak gaat er aan een scheiding al een lange voorgeschiedenis vooraf, waarbij beide (ex)partners elkaar over en weer gekwetst hebben en de emoties steeds hoger oplopen. We leggen de schuld bij de ander en raken daardoor steeds verder verwijderd van elkaar en van onszelf. In mijn boek leer ik mensen hun eigen aandeel te nemen in het conflict dat ontstaan is. En dat is niet makkelijk! Want vroeg aangeleerde (communicatie) patronen kunnen mensen behoorlijk in de weg zitten als het gaat om het aanleren van nieuw gedrag. Toch merk ik in mijn praktijk als scheidingscoach en relatietherapeut dat het hoewel het einde van een relatie soms onvermijdelijk en ook oké is, het aanreiken van inzichten en handvatten mijn cliënten helpt om als ex-partners een blijvend goede relatie te hebben, met zichzelf en de ander(en).”

Je plek innemen in een relatie

Willemijn: “In mijn werk kom ik het thema ‘je plek innemen’ veelvuldig tegen. De één voelt zich schuldig als hij te veel plek inneemt en de ander juist andersom. Die voelt zich, net zoals ikzelf, schuldig als hij te weinig plek inneemt. Het is mijn streven om door middel van mijn boek, op te komen voor kinderen in het algemeen en voor het kind in mijzelf in het bijzonder. Hoe langer ik mijn werk uitoefen, hoe meer ik besef dat hersenen van een kind zeer gevoelig zijn voor invloeden van buitenaf (denk aan: ruzie, stress, geweld en voeding) en dat dit bepalend is voor hoe het kind zich ontwikkeld en later zelf relaties aangaat. Daarom begin ik mijn boek ook met een uiteenzetting van de drie breinen die wij als mensen hebben. Ik laat aan de hand van plaatjes zien dat ons oudste brein, het 1e, verbonden is met reflexen, het 2e met emoties en het 3e met de ratio. Weten vanuit welk brein je communiceert of hoe de communicatie van de ander inwerkt op jouw brein en zijn, helpt!”

Transactionele Analyse

Willemijn: “Een ander zeer waardevol model om communicatie tussen jou en je partner(s) te onderzoeken is de Transactionele Analyse, een model dat werd beschreven door Eric Berne. In dit model gaat het erom dat je leert te (h)erkennen vanuit welke ‘plek’, ‘stem’ of ‘laag’ je eigen (en andermans) gedrag, gedachten en gevoelens afkomstig zijn. Berne onderscheidt de ‘stem’ van de ‘ouder’, die van de ‘volwassene’ en die van het kind. Deze drie ‘stemmen’ ontwikkel je in de eerste 7 levensjaren. De volwassen stem is de stem van het hier-en-nu. De ‘ouderstem’ kan worden onderscheiden in de ‘Kritische Ouder (moralistisch, oordelend, autoritair, structurerend)’ en de ‘Voedende Ouder (verstikkend, aanmoedigend, steunend, begrijpend, geruststellend). Zoals je ziet hebben beide stemmen mooie en minder mooie kwaliteiten. Afhankelijk van hoe een ouder spreekt kan een kind zich gedragen als een Aangepast Kind (normaal, samenwerkend), als een Rebellerend Kind (opstandig, klagend, te gehoorzaam, te passief) of als een Vrij Kind (nieuwsgierig, energiek, speels, spontaan, onvolwassen). Het idee van Berne was dat deze stemmen continu een interne dialoog voeren. En daarmee zijn ze, bewust of onbewust, ook van invloed op wat je zegt en doet en dus op je relaties met anderen, in privé situaties en op het werk.”

Systemisch werken geeft inzicht

Willemijn: “De Duitse psycholoog en therapeut Berg Hellinger heeft ontdekt dat er in communicatie bepaalde patronen aan te wijzen zijn in de onderstroom. Je kunt dat ook regels noemen of wetmatigheden. Wanneer je die wetmatigheden eert, of er in gewoon Nederlands rekening mee houdt, krijg je minder ‘gedoe’ boven de tafel. Dat is relevant voor families. Door systemisch en fenomenologisch naar relaties en gedrag te kijken, bijvoorbeeld door het doen van familie- of organisatie opstellingen krijg je bij ‘gedoe’ vaak zeer toegankelijke antwoorden, die snel voor rust kunnen zorgen. Graag deel ik de belangrijkste wetmatigheden:

1. Binnen een familie (en organisatie) is er plek voor alles en iedereen. Alles en iedereen hoort erbij. Je moet aankijken wat aangekeken moet worden. Immers, alles wat er niet mag zijn krijgt macht en bepaalt de dynamiek.

2. In ieder systeem is een verticale en een horizontale ordening. Ouders staan naast elkaar en zijn de ‘groten’ kinderen de ‘kleinen’: kinderen mogen onbezorgd spelen. Kwaadspreken over de andere ouder waarde kinderen bij zijn, is een vorm van kindermishandeling. Omgekeerd is het mooie: biologische ouders geven de kinderen wortels, vervangende ouders kunnen kinderen vleugels geven! Daarom is het ook van belang dat een ‘nieuwe’ partner innerlijk de andere ouder, die er niet is, in het hart kan sluiten. Dan kunnen ook kinderen van gescheiden ouders hun plek vinden en compleet zijn. In organisaties gaat de oprichter of diegene die het hoogst in hiërarchie staat, altijd voor. De baas heeft de macht, hij/zij bepaalt. Bazen moeten leren om de macht te nemen. Verder gaan diegenen die dichter bij de kerntaken van een organisatie staan voor afdelingen die verder van de kerntaken afstaan en gaan diegenen die langer in dienst zijn voor nieuwkomers.

3. Alles wat in een systeem geen plek krijgt, doet mee. Kinderen zijn onbewust trouw aan dat wat geen plek krijgt. Denk aan: niet genomen rouw over een overlijden, fysiek geweld, exclusie, trauma’s, taboes,zaken die jongens of meisjes wel/niet mochten doen?

4. Mannen hebben mannen nodig om met vrouwen om te gaan, vrouwen hebben vrouwen nodig om met mannen om te gaan.

5. Er moet in een systeem een balans zijn tussen geven en nemen. Als er in een systeem een disbalans is tussen geven en nemen dan zullen kinderen onbewust de disbalans proberen op te heffen en gaat het iets ‘dragen’ voor het systeem (vaak voor de ouders) wat niet bij hem of haar hoort. Dit wordt hun magische taak. Denk aan: het bemiddelen tussen ouders, het beschermen van de éne ouder tegen de andere, etc. Het kind gaat dan letterlijk van zijn plek af en het op de nieuwe plek staan, kost hem of haar heel veel energie, omdat het zich te groot maakt en te veel hooi op zijn vork neemt. Ik help mijn cliënten om hun eigen plek weer in te nemen en ook vanuit die plek te communiceren. Communicatie vanuit de verkeerde plek in de orde werkt namelijk niet. Pas als je communiceert vanuit de juiste plek, als partner van je echtgenoot in plaats van diens vader of moeder, kan je partner je ook horen. Mensen die tekort zijn gekomen, blijven vaak verlangen naar iets wat ze in hun vroege jeugd niet hebben gehad.

6. We worden onschuldig geboren in een systeem. We treffen aan wat we aantreffen en moeten weten dat we niets, maar dan ook niets in te brengen hebben of hadden.

7. Als je niet kunt buigen voor het lot van je ouders, is het niet mogelijk om volledig emotioneel beschikbaar te zijn voor het volgende systeem.”

Uit je script komen is lastig!

Willemijn: “Het is net zo lastig om uit je gedragsscript te komen als het is om van een verslaving af te komen. Het probleem is dat wij ons onschuldig voelen in onze manier van reageren, ons script: het is een oude overlevingsmethode. Als wij deze methode toepassen zouden wij ‘onschuldig’ zijn. Als klein kind heb je jezelf wijsgemaakt dat je schuldig bent als je niet perfect bent, of niet aan anderen denkt of niet de beste bent. Om nu ander gedrag te gaan vertonen moet je als het ware permissie krijgen van jezelf. Daarom heb ik mijn boek ook opgebouwd door me eerst te focussen op zelfinzicht. Ik wil dat mensen eerst inzicht krijgen in hun eigen ik, dan in de ander. En dat gaat door middel van 4 stappen: accepteren, reflecteren, repareren en ten slotte: hercontracteren.

Voor wat dit innerlijke werk betreft, heb ik ook alvast een disclaimer: het werk wat we moeten doen om tot innerlijke heelheid te komen is nooit klaar! De troost is: dat geldt voor iedereen. Daarom vind ik de uitspraak van Brad Meltzer ook zo mooi: “Everyone you meet is fighting a battle you knwo nothing about. Be kind. Always.””

Liefdestaal

Willemijn: “In relaties helpt het als we ons realiseren dat mensen niet altijd dezelfde liefdestaal hebben. Er zijn diverse talen. Meestal hebben we een voorkeur voor één of twee liefdestalen. In mijn praktijk én in mijn boek nodig ik mensen uit om na te gaan welke liefdestaal hun voorkeur heeft en dit samen te bespreken, bijvoorbeeld:

• fysieke aanraking
• cadeautjes geven
• samen zijn
• aardige dingen zeggen tegen elkaar
• elkaar helpen, dingen doen
• seks
• Anders namelijk….”

Scheiden kan goed in harmonie d.m.v. Collaborative divorce

Willemijn: “In het laatste hoofdstuk van mijn boek leg ik het principe van de ‘overlegscheiding’ uit. Deze vorm van scheiden bestaat in Nederland sinds 2009 en ik heb er persoonlijk, als scheidingscoach in mijn praktijk in Zeist, hele goede ervaringen mee. Bij een overlegscheiding kiezen aanstaande ex-partners voor een team dat hun belangen behartigt en dat team is gericht op het vinden van oplossingen in goed overleg en een eindresultaat dat naar de zin is van alle betrokkenen. Zo’n team bestaat vaak uit twee advocaten, een coach en een financial neutral voor alle financiële zaken. Als volwassenen in staat zijn om (uiteindelijk) vanuit een volwassen positie met vertrouwen het proces in te gaan, levert dat snel hele goed resultaten op.”

Het is allemaal jouw schuld echt een boek voor jou? 

Je kunt het boek t.w.v. 25 Euro ook direct bestellen bij je lokale boekhande, bij bol of hier bij managementboek.nl