De paradox van perfectionisme door Iris Schlagwein

De paradox van perfectionisme

Omdat het niet in één keer perfect kan, stellen perfectionisten uit wat hen te doen staat. Zelfs als dat betekent dat ze dagelijks geconfronteerd worden met hun eigen onvrede. Ik denk dat iedereen op een bepaald vlak perfectionistisch is, of het nu gaat om hoe je je werk aanpakt, hoe je de was doet of hoe streng je voor jezelf bent. Hoewel het helemaal geen negatieve eigenschap is, kan het je flink in de weg zitten als het je tegenhoudt om ergens mee te beginnen.

Een opgeruimd huis = een helder hoofd

Op zeer korte termijn hadden we een afspraak gemaakt. Een frisse jonge vrouw had mijn hulp in de vorm van opruim-coaching ingeschakeld en ze wilde graag zo snél mogelijk afspreken. De knop was om bij haar. De rommel die zich afgelopen jaren in haar appartement had verzameld moest nu maar eens grondig aangepakt worden. Was het de lente die voelbaar in de lucht hing of had dit meer met haar persoonlijke ontwikkeling te maken?

Tijdens het eerste kopje koffie, om even rustig het opruimprobleem in kaart te brengen, vroeg ik haar welke ruimte ze als eerste wilde aanpakken. Ik doelde op de ruimte waar ze zich het meeste aan ergert. Een ruimte waar ze elke dag komt en die een doorn in het oog is. Die ergernis oplossen geeft zoveel voldoening dat het gemakkelijker wordt om ook de rest aan te pakken. Het werd de slaapkamer. Wat mij betreft een prima startpunt, aangezien de slaapkamer de ultieme ruimte is om tot rust te komen. Wanneer het daar niet naar je zin is, heeft dat directe invloed op je nachtrust. Wanneer je je er zelfs mateloos aan ergert, is het helemaal noodzakelijk om het grondig aan te pakken.

Perfectionisme = Droom versus realiteit

Enthousiast vertelde ze hoe ze haar slaapkamer het liefst wil inrichten: een inklapbaar bed, verder zo leeg mogelijk, misschien één rek met kleding, een plank met luxe handdoeken in dezelfde kleur en grootte, alle meubels duurzaam en van natuurlijke materialen. Het licht is het belangrijkst: een papieren kamerscherm filtert het daglicht, zodat er een Japanse, serene sfeer ontstaat. De realiteit was anders: de zware gordijnen dicht, de sfeer bedompt. Het bed tegen een muur, en tegen de drie overgebleven muren stonden lage kasten en losse dozen tegen elkaar opgestapeld. Ik zag een overvol kledingrek, kleine accessoires lagen her en der verspreid en een kartonnen doos diende als nachtkastje.

Hoe het ‘zou moeten zijn’

De dame zag zelf ook dat het verschil tussen de twee beelden enorm is en dat is precies wat haar zo onrustig maakte. Hoe frustrerend moet het zijn als je zo’n duidelijk beeld hebt van hoe je het wilt, en de realiteit staat daar zo ver vanaf? Het zal heel dubbel voelen om elke avond weer die slaapkamer in te stappen om te gaan slapen. Elke avond word je geconfronteerd met je eigen gedachten over hoe het zou moeten zijn. Je zou zeggen dat dit de ultieme reden is om de uitdaging aan te gaan. De noodzaak is zo groot dat uitstellen niet langer kan.

Waar te beginnen?

Met schoonmaken, met doos voor doos uitzoeken of…? Duidelijk is wel dat het ultieme droombeeld niet in één dag tevoorschijn getoverd kan worden. Alleen al het zoeken naar een Japans papieren kamerscherm neemt veel tijd in beslag. En dat is precies waarom perfectionisten niet beginnen met opruimen. De tussen fases die nodig zijn om tot het eindresultaat te komen zijn niet ‘perfect’. Dan lijkt het gemakkelijker om alles bij het oude te laten… Het oude is echter nóg verder verwijderd van perfectie. Is het niet tegenstrijdig dat dit wordt verkozen boven een kleine verbetering?

Perfectionisten: leer tussen fases omarmen

Een perfectionist zal het herkennen: de tussen fases en het ‘nog niet af zijn’ geeft onrust. Voordat je nieuwe spullen kunt gaan uitzoeken moeten er eerst nog zoveel andere stappen gezet worden. Naast dat het lastig is om zelf dat overzicht te bewaren, vergt het veel geduld om op te ruimen. Een coach of goede vriend(in) aan wie je kunt rapporteren is heel motiverend. Hoe sta je er nu voor? Wat heb je gedaan en wat moet er nog gebeuren? Samen orde scheppen in het proces. Want dat is het: een overgangsperiode waarin alles open gegooid wordt en je je kunt laten verrassen. Het is een positieve vicieuze cirkel: hoe meer je loslaat, hoe meer ruimte er ontstaat. Misschien wel ruimte voor het inzicht dat ook deze kleine stap op zichzelf al perfect is.

Uit suddertijd ontstaat perfecte vorm

Na drie uur samen opruimen zag de kamer er al een stuk leger en aantrekkelijker uit. De gordijnen wijd open, flink wat stof opgezogen en er stonden drie vuilniszakken klaar om naar de kringloopwinkel gebracht te worden. Vervelend om dan toch die kartonnen doos terug te moeten zetten als tijdelijk nachtkastje, dat voelde ik ook. De vrouw leek wat teleurgesteld maar sprak al gauw haar waardering uit voor hetgeen we toch hadden gedaan. Ze besefte dat het waarmaken van haar droom gewoon wat meer tijd nodig heeft. Zoiets moet ‘sudderen’. Het zal precies volgens de goddelijke perfectie vorm krijgen. Ik weet zeker; op een dag loopt ze het mooiste papieren kamerscherm tegen het lijf en wordt ze wakker in de hierboven beschreven slaapkamer.

Iris Schlagwein
Professional Organizer, blogger, op-huizen-passer en coach @ Ruim je leven op