Sterk staan door flexibel bewegen – Belichaamd leiderschap door Paula Kolthoff I Boekbespreking

Sterk staan door flexibel bewegen – In haar nieuwste boek beschrijft collega Paula Kolthoff hoe we kunnen leren om flexibel te blijven onder (bijna) alle omstandigheden en tegelijkertijd onze draagkracht kunnen vergroten. Zodat je soepel kunt schakelen in lastige of vervelende situaties. Het boek is een fijn vervolg op haar eerste boek: Stevig staan in intense situaties.

De kern van haar betoog draait om belichaamd leren en leiderschap. Verbinding maken met je lichaam en met alle signalen die het je geeft, stelt je in staat om helemaal aanwezig te zijn in het moment en vandaaruit te navigeren tussen denken, voelen en intuïtie. Zeker voor hoogvliegers die ergens in hun leven beschadigd zijn geraakt door bijvoorbeeld een (geboorte) trauma, is subtiel sensorisch belichaamd leren luisteren en handelen vaak nieuw, spannend, onwennig wellicht én heel waardevol.

Het boek leest als bundeling van lichte lessen in levenskunst die je uitnodigen tot lenig(er) leiderschap. Het bevat tevens vele praktische oefeningen die je direct kunt uitproberen om je eigen lichaamsbewuste leiderschap te vergroten.

In dit artikel vraag ik Paula een paar inzichten met ons te delen, zodat jij kunt voelen of dit boek ook voor jou waardevol is.

door Petra Hiemstra, 4 maart 2025

Sterk staan door flexibel bewegen 

Our ability to remain stable, is ironically a measure of our flexibility – Nora Bateson

Paula en ik delen een voorliefde voor luisteren. Waar ik me focus op grootluisteren, nodigt Paula haar deelnemers in trainingen uit om belichaamd te leren luisteren naar jezelf, de ander én het grotere geheel.

Een belangrijke voorwaarde om zó naar jezelf, anderen én het grotere geheel te kunnen luisteren, zo stelt Paula, is de kwaliteit van je aanwezigheid in de interactie. Hoe hoger die kwaliteit hoe steviger je staat én hoe vrijer je bent om gezond te functioneren. En om soepel en wendbaar te reageren op iedere situatie.

Als je weet hoe je vrije bewegingsruimte voor jezelf (en anderen) kunt creëren, maakt dat het makkelijker om  mentale en fysieke stress te reguleren, met frisse ogen naar situaties te kijken en je perspectief te verruimen, waarachtig te luisteren en bewuste beslissingen te nemen. En dat is in de huidige tijd van (schijnbare) tegenstellingen, complexe vraagstukken en zware (maatschappelijke) veranderopgaven, geen overbodige luxe.

Je eigen plek in nemen – precies zoals je bent

Paula: “Vanuit mijn systemische achtergrond, zie ik 3 basispatronen die het mensen lastig maken om vrij te kunnen handelen. Vragen die leiders zichzelf kunnen stellen zijn: ben ik in staat om mijn eigen plek in te nemen, zonder mezelf groter of kleiner te maken dan ik ben? Of zonder te gaan bemiddelen? Zijn er situaties waarin ik het makkelijk vind om mijn eigen plek in te nemen of waarin ik juist mijn autonomie of positie verlies? 

Als je je nog niet helemaal vrij voelt om de plek in te nemen die je past, kan dat te maken hebben met overlevingspatronen die je in  je kindertijd hebt ontwikkeld. Bijvoorbeeld in een onbewuste, liefdevolle en soms tevergeefse poging om de disbalans te herstellen binnen het gezin waarin je bent opgegroeid. Wat ik het mooie vind aan lichaamswerk is dat lichaamsbewustzijn aan de ene kant heel helder maakt in wat je ondermijnt en tegelijkertijd de poort vormt naar bronnen in jezelf die onverwoestbaar zijn. Lichaamswerk kan je helpen je overlevingspatronen te verkennen en ze op te schonen. Dat helpt om weer ‘in proportie’ te komen: je eigen maat aan te nemen. Precies zoals je bent. En dat voelt fijn. Lenig. Flexibel. En vrij.”

Draagkracht ontwikkelen – een oefening

Nu ik mij, samen met een groep mannen, aan het voorbereiden en oriënteren ben op onze tweede berg en de komende 10 jaar die voor ons ligt, ben ik bijzonder geboeid door wat Paula schrijft over draagkracht. Draagkracht is volgens haar een belangrijke kwaliteit van een (bege)leider. En ieder van ons heeft daarvoor, zo zegt ze, naast de kracht vanuit het eigen lichaam, verschillende krachtbronnen ter beschikking: de (onbegrensde rugge-)steun van vrienden, voorouders, de natuur, literatuur of zelfs muziek.

Een van de (vele) praktische en nuttige oefeningen die Paula in haar boek meegeeft is om je eigen draagkracht te voelen, te onderzoeken en te vergroten is de volgende:

“Neem een person, overleg of project in gedachten, waarbij je wel wat extra draagkracht kunt gebruiken. Neem even de tijd om je aandacht met de kwestie te verbinden, zodat je kunt ervaren wat het effect is in je lichaam. Stel je voor dat de kwestie vóór je staat. Voel welke kwaliteit(en) je achter jezelf wilt plaatsen om je draagkracht te versterken. Denk aan: zelfvertrouwen, rust of (trans-generationele) kracht. Eventueel kun je deze kwaliteiten laten belichamen en representeren door iemand anders, die bijvoorbeeld zijn of haar handen op je schouders legt. Welk effect heeft het voelen van deze ruggensteun op de wijze waarop je naar de situatie kijkt?”

Lichaamsbewustzijn creëert ruimte voor nieuw perspectief

Paula: “In je leven en werk beweeg je veelvuldig tussen stagnatie en ontwikkeling. Soms hebben we het gevoel dat we vast zitten. Via lichaamsbewustzijn kun je pijlsnel stagnatie onderzoeken en opheffen. Als je het gevoel hebt dat er geen oplossing is voor het vraagstuk waar je tegenaan loopt, stop dan met het zoeken naar oplossingen en vraag je af waar de ruimte zit. Neem bijvoorbeeld eens letterlijk de plek in van iemand anders, om vanuit zijn/haar perspectief te kijken.

Door bewust je focus te verleggen, of met situaties te spelen, geef je jezelf de kans om nieuwe mogelijkheden te ontdekken, omdat je minder gefixeerd bent op jezelf en de omstandigheden.

Persoonlijk helpt bewegen mij enorm om stagnatie te voorkomen. Tijdens het schrijven van dit boek ben ik dagelijks gaan fietsen, wandelen of zwemmen. Zodat ik steeds fris achter mijn bureau kon plaatsnemen. Juist die beweging maakt het makkelijker om periodes van het niet-weten te verdragen.

Soms lijkt het alsof we stil staan, maar is dat schijn. Ervaren we (ongemakkelijke) periodes waarin niets lijkt te gebeuren, maar die vooraf gaan aan een volgende fase van groei, bloei en vernieuwing. ”

Sterk staan door flexibel bewegen – Winnaars Maart 2025

In onze nieuwsbrief van 4 maart hebben we 5 exemplaren van dit mooie boek verloot. De winnaars zijn: M. van Beek, S. Oegema, J. Kikken, F. Rentier, P. Hoekstra en G. Spruit. Van harte gefeliciteerd. Het boek komt vandaag naar jullie toe!

Niet gewonnen maar wil je het boek wel hebben of lezen? Ren dan naar de bieb. Je plaatselijke boekhandel. Of klik hier voor bol.com of managementboek.nl

Leer je het beste door te ervaren onder professionele begeleiding?

Neem dan een kijkje op de website van Paula. Ze biedt regelmatig betaalbare (en hele fijne) trainingen aan (weet ik uit eigen ervaring), op open inschrijving. Uiteraard verzorgt ze ook incompanytrainingen.