Verbeterdrang (of dwang)

Laatst bleef mijn oog hangen op het begrip verbeterdrang (of dwang). HB-specialist Noks Nauta schreef er op haar website dit artikel over. Ik voelde het bloed direct naar mijn wangen stijgen van herkenbaarheid en van schaamte….

door Petra Hiemstra, 13 februari 2019

Verbeterdrang

Verbeterdrang zit in mijn genen, ben ik bang. Mijn vader, Friesist, droeg toen ik jong was altijd een notitieboekje bij zich. Hierin noteerde hij, hardop, alle taalfouten die mijn moeder, ik en mijn broer en zus maakten. En behalve dat hij ons onze fouten onvermoeibaar onder de neus wreef, verwerkte hij ze ook tot de ‘Taalspegel’ voor de Leeuwarder Krant: een taalspiegel waarin taalkundige missers keurig werden gecorrigeerd. Bij zijn correcties legde hij steevast de nadruk op wat er niet goed ging in ons taalgebruik. En hoe het beter moest.

Zijn verbeterdrang- en dwang heb ik vaak als vervelend ervaren. We hebben er allemaal overigens wél ‘geef (= goed) Frysk’ en ook zeer correct Nederlands door leren spreken. Daar pluk ik dagelijks de vruchten van. En dat is natuurlijk zeer waardevol. Niettemin bekroop me later vaak de gedachte…, wat als mijn vader ons vooral de Liefde voor de Friese en Nederlandse taal met de paplepel had ingegoten? Wat als hij een positievere insteek had gekozen? Wat als hij goed taalgebruik op één of andere manier zou hebben toegejuicht? Zou ik dan ook zelf minder last hebben gehad van de neiging mezelf en anderen steeds te willen ‘verbeteren’?

Ik weet: als #HBer (voor)zien en voorvoelen we met duizenden antennes tegelijk wat er ‘beter kan’. Het lijkt een soort ‘fysieke systeemafstelling‘, waarmee velen van ons in het dagelijks leven hun voordeel doen. We zien, horen, ervaren meer dan gemiddeld en kunnen dat ook in waardevolle adviezen, projecten en diensten omzetten. Hoe ‘waar of nuttig’ een goed advies ook is: gelijk hebben, betekent niet dat je gelijk krijgt van de ontvanger….

Verbeterdwang

Zelf heb ik deze ‘verbeterdrang’ overgenomen. En het schaamrood stijg me naar mijn kaken, als ik er aan denk. Mijn partner noemt mijn verbeterdrang overigens terecht vaak verbeterdwang. Ik kan het, met de beste bedoelingen, gewoonweg niet laten om zaken ‘anders’ te organiseren als ik denk dat dat beter of logischer is. Een opgeruimd huis is een opgeruimde geest. En als mijn poets- en opruimmanie nu alleen betrekking had op mijn eigen huis… Maar nee. Ik reorganiseer en verbeter, met een onvermoeibare en enthousiaste inzet waar je U tegen zegt, ook zijn huis.

En bleef het daarbij? Was het maar waar! En passant heb ik de afgelopen jaren ook met alle liefde zijn garderobe ververst, onder het positieve mom: ‘deze nieuwe trui/broek/pyjama/jas/colbert staat je echt prachtig!!’. Bij het naar buiten check ik standaard of we er beiden onberispelijk uitzien. Zijn onze brillen, schoenen en tanden gepoetst, neuzen geveegd en haren gekamd? Zowel mijn lief, zijn huis als ikzelf, zijn van ons samenzijn overigens ontzettend opgeknapt, de afgelopen jaren. Maar dat terzijde. Daar gaat het nu even niet om. Waar het om gaat, volgens mijn lief, is dat ik vaak mijn verbeteringen doorvoer zonder overleg. En dat is precies waar mijn perfectionisme wringt en het (terecht) zijn wrevel wekt….

Ja, maar… ik bedoelde het goed!

Een ander voorbeeld: artikelen van collega’s die je hier op mijn website vindt, neem ik stevig onder de loep. Als website-eigenaar vind ik dat zelf ook logisch, ik moet immers achter iedere zin en komma staan, die je hier leest. Vaak redigeer ik stukken. Niet zozeer qua inhoud. Die is meestal uitstekend. Wél om hoger te scoren in Google. Bij iedere zin of titel die ik aanpas, is het mijn positieve bedoeling om de betreffende schrijver te laten stralen en excelleren. En ervoor te zorgen dat zijn of haar stuk beter leesbaar en vindbaar is. Echter, zo worden mijn goede bedoelingen en aanpassingen niet altijd opgevat. Zéker niet als ik mijn verbeterdrang (of dwang) niet vooraf helder heb aangegeven, inclusief mijn positieve intenties.

Is verbeterdrang een typisch #HB trekje?

Waar het, kortom, in dit stuk om gaat, is dat ook ik, net als mijn vader, het verbeteren maar niet kan laten. En daarom vraag ik me af: is verbeterdrang (of dwang) een specifiek #HB trekje? En/of is deze vorm van perfectionisme iets wat vooral in onderwijsfamilies veel voorkomt?

Verbeterdrang helpt mij in ieder geval, om:

• de beste ondernemer te worden die ik kan zijn. De positieve keerzijde van het zien wat er ‘niet goed is’, is immers ook het vermogen om kansen te zien en te zien en creëren wat er nog niet is en wel kan zijn….;
• te spreken vanuit ‘ja, én’ in plaats van ‘ja, maar’;
• het beste uit mezelf en anderen te halen, mezelf en anderen serieus te nemen en recht te doen (mits ik mijn verbeterintenties van te voren helder en kenbaar maak natuurlijk):
• alert te blijven dat ik consequent liefdevol feedforward geef, in plaats van feedback – ook in onderwijsland gebruikt men gelukkig steeds vaker de methode om voort te borduren op wat er goed gaat en beter kan, in plaats van te focussen op wat er slecht gaat en dat te bestraffen;
• zoveel mogelijk liefdevol en geweldloos te communiceren (Rosenberg);
• dagelijks te groeien in grootluisterschap. Als grootluisteraar geef ik geen advies. Ik pas wel op. Iedere tip of advies van mijn kant ondermijnt immers de potentiële creativiteit en loyaliteit van mijn gesprekspartner. Wat ik wél doe om het mogelijk te maken dat de potentie van mijn gesprekspartner zich volledig ontvouwt, is: oprecht geïnteresseerde open vragen stellen die de ander uitnodigen zélf met de oplossing voor zijn/haar probleem of wens te komen;
• Vaker te besluiten mijn roze bril op te zetten zodat ik zelf ook de positieve intenties van de ander kan zien;
• Geen zout op slakken te leggen. Dat komt mijn relaties sterk ten goede. 🙂

Herkenbaar? Ik ben benieuwd naar jouw reactie en ervaring(en)…!