Ziekte als vriend. Dat klinkt misschien raar. Zeker in onze westerse samenleving, waarin we er alles aan doen om ziekte buiten de deur te houden of zo snel mogelijk weg te krijgen als ze onverhoopt is binnengekomen. Toch is dit wat ik regelmatig waarneem in opstellingen, waarin we naar de ziekte en haar gevoelslaag kijken.

door Stefanie Bussing, 10 maart 2018

Ziekte als vriend

Als we echt bereid zijn om bij onze ziekte te zijn, ernaar te kijken en te luisteren vinden we in onze ziekte verrassend vaak een vriend. Een vriend die uit liefde een oplossing probeert te bieden voor een groter achterliggend probleem. Of een vriend die je probeert te beschermen tegen de zwaarte of pijn van een (voor)ouder die geen plek heeft gekregen.

Vanuit dit perspectief zijn ziekte of terugkerende klachten niet iets om zo snel mogelijk vanaf te komen of te onderdrukken. Systemisch gezien zijn het juist richtingaanwijzers naar iets uit het familiesysteem dat geen plek heeft gekregen en nu om aandacht vraagt. Er wil iets gezien worden en zolang we het niet kunnen of willen zien, blijft het aandacht vragen bij onszelf of later bij onze kinderen.

“De geest is het vergeten, maar het lichaam niet – gelukkig” ~ Sigmund Freud

Zo nam ik onlangs een paar keer waar hoe een ziekte zich voor een tweede keer liet zien bij dezelfde persoon of in de volgende generatie. De opstelling maakte duidelijk dat de ziekte eerder wel was ‘overwonnen’, maar zonder dat de verborgen dynamiek onder de ziekte werkelijk was gezien. En dus vroeg het opnieuw aandacht. Het illustreerde voor mij wat Bert Hellinger schrijft over dit werk. Namelijk dat een opstelling geen behandeling van de ziekte of zieke is met de focus om weer gezond te worden, maar dat het een dynamiek aan het licht brengt, die een rol speelt in de ziel van de vraagsteller en zijn familie.

Ziekte als herhalend patroon in onze familie(geschiedenis)

Soms zien we in ons leven dat de geschiedenis zich letterlijk blijft herhalen. Een ziekte of overlijden laat zich bijvoorbeeld generatie op generatie rond dezelfde leeftijd zien. In het familiesysteem zien we generaties terug in de familiegeschiedenis een voorouder waar ditzelfde ‘verhaal’ heeft gespeeld, zonder dat het een plek heeft gekregen. Wanneer we daar aankomen in de opstelling en het kan en mag er helemaal zijn, zien we eigenlijk altijd dat het systeem ontspant. De noodzaak om de situatie te blijven herhalen is doorbroken en de eigen levensstroom kan weer vrijer stromen. Dit is duidelijk voelbaar voor de vraagsteller, meestal als meer ontspanning en ruimte in het lichaam. Soms gaat dit ook direct fysiek gepaard met een vermindering van de klachten, maar dat hoeft niet en is ook niet de insteek van de opstelling.

Zoals ik al eerder schreef is een opstelling geen behandeling of gericht op het genezen van de klachten of ziekte. Bert Hellinger omschrijft het treffend in zijn boek ‘De kunst van het helpen’:

“Zelfs als we met zieken werken dan zijn we nog niet bezig met ziektebehandeling of genezing. We beperken ons tot het systemisch werk, tot de dynamiek die bij de huidige familie of de familie van herkomst een rol speelt. Zodra die dynamiek aan het licht komt, heeft dat vaak een verzachtende of zelfs genezende werking op de ziekte, maar dat is geen doel op zich. Het kan namelijk net zo goed zijn, dat in de opstelling duidelijk wordt dat de ziekte op zijn plaats is en dat de cliënt groeit door deze ziekte. Daarom zou een poging om genezing te willen bewerkstelligen, hier een inbreuk zijn op de ziel van de patiënt en een inbreuk op zijn lot. We gaan hier naar een ander niveau van helpen , in contact met iets groters.” (pag. 165)

Ziekte en haar verborgen dynamiek

Een ziekte kan dus een letterlijke herhaling zijn om een niet geziene gebeurtenis of persoon in de familiegeschiedenis zijn of haar plek te geven. Maar dit is niet altijd het geval. Vaker zien we dat de herhaling niet zozeer de ziekte zelf betreft als wel de verborgen dynamiek in de gevoelslaag eronder. De ziekte in het hier en nu verwijst in dat geval naar of resoneert met een generatie op generatie terugkerende dynamiek en de opstelling is gericht op het aan het licht brengen van dit terugkerende thema.
Wat ik bijvoorbeeld bij vrouwen regelmatig tegenkom is het generatieoverstijgende thema, ‘ik moet sterk zijn, overeind blijven en doorgaan’. Dit overlevingsmechanisme is vaak ergens ver terug in de familiegeschiedenis ontstaan, op een moment dat er geen ruimte was de gevoelens te doorleven, waarna het vervolgens generaties lang van moeder op dochter is doorgegeven. Denk bijvoorbeeld aan rouw om het verlies van een kind, of een liefde die niet kon bestaan vanwege verschil in geloof of ideologie. De ziekte in het hier en nu draagt in dat geval bijvoorbeeld de boodschap in zich om je gevoelens te leven en zacht en liefdevol voor jezelf te mogen zijn in plaats van altijd sterk.

Systemisch perspectief op ziekte, heelheid en gezondheid

Misschien herken je tijdens het lezen dingen uit jouw eigen leven rondom jouw gezondheid en wil je zelf eens ervaren wat een systemisch perspectief op terugkerende klachten of ziekte je kan brengen. Dat kan zowel individueel als in een groep.
Neem in dat geval gerust contact met me op, dan kijken we samen wat voor jou het meest geschikt is. Ook kun je alvast op mijn website kijken naar de groepen die ik rond dit thema aanbied.

Graag ontmoet ik je. Warme groet,

Stefanie Bussing

Partner Academie voor Opstellingen, Systemisch Lichaamswerk, TE-Counselor, Reconnective Healing | Bewustwording
M.  stefanie@beallyoucanbe.nl  – T. 06 48 10 27 16

Stefanie over het systemisch werk:
“Wat me vanaf het begin heeft geraakt in het opstellingenwerk is de eenvoud en helende werking die ervan uit kan gaan, wanneer we ons kunnen overgeven aan ‘het niet weten’. Mijn werk en specialisme weerspiegelen direct ook de reis die ik zelf ben gegaan en nog ga in het aanwezig zijn met dat wat is.”

PS: Ook interessant: op 8 en 9 juni komt Stephan Hausner naar Amsterdam voor een tweedaagse workshop Rethinking Healthcare. Een grootheid als het gaat om het inzichtelijk maken van bovengenoemde patronen.