Omgaan met druk – We zijn druk, voelen druk en maken ons druk. Zowel in ons privéleven als op het werk spelen het leveren van prestaties, het voldoen aan ideaalbeelden en het vergelijken met anderen een steeds grotere rol. Druk hoort bij leven, het is niet iets wat opgelost of weggenomen kan worden. Wél kun je er op verschillende manieren mee omgaan.
door Petra Hiemstra, 2 april 2020
Voor dit boek interviewden de auteurs, Roel Klaassen, Rob Boot en Robien Roet-Klaassen bekende toppresteerders om te vragen hoe zij omgaan met druk. De tips van de geïnterviewden voorzien zij van inzichten uit de haptonomie (de wetenschap van het menselijk gevoelsleven). De belangrijkste boodschap van dit boek is om druk niet langer alleen maar als iets negatiefs te zien. Echte topprestaties kunnen we namelijk alleen leveren wanneer er sprake is van enige druk.
Mensen die op hoog niveau willen presteren, in welke discipline ook, krijgen te maken met grote belangen, een grote zichtbaarheid en verantwoordelijkheid. Dat brengt druk met zich mee. Deze druk kan ervoor zorgen dat zelfs de meest talentvolle mensen op het cruciale moment verkrampen, blokkeren of zelfs bezwijken.
De crux bij goed omgaan met druk, is om je goed en volledig te verhouden tot de emoties en gevoelens die innerlijke of uiterlijke druk met zich meebrengen. En de verleiding te weerstaan om deze spannende gevoelens te verdringen naar het onbewuste. Dan kunnen ze namelijk, als ze uitgelokt worden, op ongewenste momenten oppoppen. En prestaties ondermijnen.
De auteurs verhelderen het verschil. Ik vat een aantal interessante lessen uit dit boek in eigen woorden samen:
Coaches van toppresteerders reiken hun cliënten vaardigheden aan om te voelen en anders met gevoelens om te gaan.
Als je druk ervaart, verandert er iets op lichamelijk niveau, dat gaat automatisch. Spieren en gewrichten gaan trillen, verzuren of houden spanning vast. We ervaren pijn of misselijkheid in onze ingewanden. Onze hartslag verhoogt en onze darmen houden voedsel vast (obstipatie) of laten juist alles los (diarree). Er komen allerlei stoffen vrij (denk aan neurotransmitters en hormonen) die zich in ons brein en bloedbanen begeven. Deze veranderingen roepen wederom automatisch emoties op (bv: bang, blij, boos, bedroefd, walging, schuld). Het is belangrijk om ons te realiseren dat emoties ons overkomen. We hebben er niet zoveel over te zeggen. Echter, alhoewel we over wat er in ons lichaam gebeurt niet zoveel te zeggen hebben, hebben we dat wel over de manier waarop we met deze veranderingen omgaan, zo stellen de auteurs.
Wanneer we ons bewust worden van onze emoties, spreken we van gevoelens. Gevoelens gaan dus eigenlijk een stap verder en zitten meer in het bewustzijn. Ze zijn meer psychologisch van aard en hebben te maken met de vertaling van emoties. Deze vertalingen zorgen ervoor dat we met wat meer afstand emoties ook echt kunnen ervaren en benoemen, zodat we de informatie die zij ons aanreiken, kunnen gebruiken voor planning, vooruitzien en beslissingen nemen.
Top-coaches helpen hun cliënten deze emoties en het denken over deze emoties te ervaren om verder te komen. Zij besteden tijd aan het voelen, erkennen en verwerken van geregistreerde emoties uit het verleden, zodat er een ‘heel’ verhaal ontstaat en deze oude emoties het presteren in het heden niet meer in de weg zitten. Daardoor kunnen toppresteerders beter, vollediger en sneller ervaren hoe druk-in-het-nu in het eigen lichaam doordringt, hoe zij op die momenten bij zichzelf kunnen blijven en hoe zij deze druk willen richten, om op een gezonde manier doelstellingen en deadlines te halen. En hun voorbeeldfunctie in de samenleving met plezier te vervullen.
De overtreffende trap van zélf goed in staat zijn om gevoelens te ervaren en duiden, is het principe van synchronisatie, dat waarneembaar is bij vruchtbare samenwerking tussen mensen. “Synchronisatie betekent dat mensen die op gevoelsniveau met elkaar in contact zijn onbewust eenzelfde ademhaling gaan vertonen en ook vaak dezelfde houding aannemen. Mensen die samen wandelen en daarbij echt bij elkaar betrokken zijn, gaan veelal automatisch in dezelfde paslengte lopen. Synchronisatie draagt bij aan een gevoel van samenzijn en samenwerken.
Waar het (opnieuw) leren voelen van emoties en gevoelens in eerste instantie pijnlijk kan zijn, blijkt het in tweede instantie juist de basis te vormen voor het ervaren van voldoening over de onder druk geleverde prestaties.
De openhartige verhalen van de geïnterviewden zijn een absolute aanrader voor iedere podiumtijger of toppresteerder in wording!
Bestel dit boek het liefste bij je lokale boekhandel. Uiteraard ook te krijgen via bol