Wat is jouw zend/luister ratio?

Wat is jouw zend/luister ratio? – In zijn boek De kunst van mensen kennen – Hoe je de verbinding aangaat en elkaar echt kunt begrijpen – schat David Brooks in dat ongeveer 30% van de mensen die hij ontmoet natuurlijke vragenstellers zijn. De overige 70% is vooral bezig met vertellen en zichzelf presenteren.

Brooks stelt: een goede gesprekspartner is een luidruchtige luisteraar. Iemand die simpele en specifieke vragen stelt en zo actief luistert dat hij calorieën verbrandt. Goede gesprekspartners nemen mensen mee op een wederzijdse verkenningsreis die leidt tot beter begrip.

Van Hans Leeuwens leerde ik dat éénpuntige aandacht in gesprekken (zowel aan de bestuurs- als aan de keukentafel) helpt om ieder de oprechte aandacht te geven die hij of zij verdiend. Dan helpt het natuurlijk wel als je gesprekspartners de stoplicht regel kennen. Mensen vinden het gemiddeld zo’n 30 seconden leuk om naar je te luisteren. Daarna vinden ze het fijn als je het gespreksstokje terug- of doorgeeft. En hoe eleganter je dat doet, hoe hoger je gesprekskwaliteiten worden gewaardeerd.

Veel mensen d e n k e n dat ze communiceren, stelt Ashley Kolay, terwijl ze feitelijk aan het pontificeren zijn. In dit artikel voor TED geeft ze de volgende definities:

Communication conveys meaning. It’s a dynamic process that involves both the audience and the messenger. Effective communication depends as much on the receiver’s understanding as it does on the messenger’s message. Communication centers the audience.

Pontification expresses opinions or judgments. It’s less of a process and more of a static delivery mechanism for information the messenger has deemed valuable. It is often dogmatic (even when it’s friendly) and it favors what matters to the speaker over what matters to the audience. Pontification centers the speaker.

Wat is mijn eigen zend/luister ratio eigenlijk?

Als grootluisteraar ben ik inmiddels behoorlijk gedeformeerd door mijn beroep. Grootluisteren is voor mij als ademen. Ik kan het niet niet doen! Het is (voor mij) ook het leukste wat er is!

Als ik er over nadenk heb ik drie zend/luister ratio’s:

1. Mijn professionele zend/luister ratio = 5/95 tot 10/90

In mijn coachgesprekken schenk ik 100% aandacht. 1,5 uur lang ben ik 100% gefocust op het grootluisteren van de ander. Al mijn vragen en reflecties dienen er toe om de potentie van de ander tevoorschijn te luisteren. Zo zorg ik er samen met mijn cliënten voor ervoor dat zij doorgaans binnen 1 tot 6 gesprekken weer helemaal goed uitgelijnd zijn. Dat hoofd, hart, buik, handen en context goed op elkaar zijn afgestemd. 95% van mijn gesprekspartners vindt en creërt daardoor binnen een jaar de baan (of het leven) waarnaar hij of zij naar verlangt.

In coachgesprekken staan de coachee en diens verhaal geheel centraal. Toch is mijn ratio niet 0/100 zoals je wellicht zou verwachten. In die zin dat ik helemaal niets aan eigen verhalen of inzichten inbreng. Dat heb ik overigens wel lang geprobeerd. Zeker in het begin van mijn loopbaan als carrière coach, had lang de ambitie om net als een klinisch psycholoog te zijn. Dat leek me het hoogst haalbare. In een 360-graden reflectie kreeg ik enkele jaren geleden echter te horen: je bent net een Zwitsers horloge. Perfect en heel saai …

Als coach heb ik gemerkt dat het (in beperkte mate) inbrengen van eigen ervaringen, voorbeelden en inzichten, leidt tot meer gelijkwaardigheid, veiligheid en vrolijkheid in mijn gesprekken. En natuurlijk was ik best bang, dat mijn cliëntwaardering hieronder zou lijden. Dat bleek uit hernieuwd onderzoek gelukkig niet het geval.

2. Mijn vriendschappelijke zend/luister ratio = 20/80 tot 30/70

Tenminste, dat schat ik zo in. Hoe dat komt? Ik ben zo bedreven geraakt in het faciliterend grootluisteren van anderen, dat het een tweede natuur is geworden. In mijn persoonlijke relatie en vriendschappen heb ik moeten leren zelf ook actief en voldoende eigen verhalen in te brengen. Om in voldoende mate duiten in het zakje te doen, om voldoende gelijkwaardigheid te behouden en zelf ook energie uit het gesprek te halen.

Voor mij hoeven vriendschappelijke gesprekken geen grootluistergesprekken te zijn (al vind ik dat natuurlijk altijd wél heel fijn!). Het doel van vriendschap is immers een andere. In vriendschap gaat het er niet om de beste versie van de ander tevoorschijn te luisteren, maar om samen het leven te delen in al haar facetten. Om leuke dingen te beleven en ondernemen samen. En om het leven te vieren. Elkaar grootluisteren kan ook op andere manieren. Door aandacht te schenken aan belangrijke gebeurtenissen of mijlpalen bijvoorbeeld. Door hulp aan te bieden of werk uit handen te nemen. Of door gewoon stil samen te zijn.

In de loop der jaren en zéker in mijn huidige partnerrelatie voel ik gelukkig steeds meer ruimte om regelmatig te vragen: mag ik even een pondje aandacht van jou? Mag ik een knuffel? Wil je me even vasthouden? Koffie voor me halen? Wil je mij nu even grootluisteren? Wil je me nu eerst even twee oprecht geïnteresseerde vragen stellen, voor je verder gaat met jouw verhaal? Het voelt fijn en bevrijdend om gewoon te durven en mogen vragen waar ik behoefte aan heb. En helemaal omdat er vrijwel altijd gehoor aan wordt gegeven.

Zeker, dat was zeker in het begin soms best spannend en onwennig. Maar het werkt wél! Mijn relatie en vriendschappen worden er rijker door.

Of ik dan wel genoeg aan mijn spreekwoordelijke trekken kom? Zeker, want:

3. Mijn intercollegiale zend/luister ratio = 50/50

Gemiddeld heb ik 4 tot 6  collega coaches met wie ik iedere 6 weken 2 uur één-op-één intervisie heb. Onze afspraak is eenvoudig, helder en duidelijk. We luisteren elkaar aandachtig groot. Eerst zij mij, dan ik haar. Of omgekeerd. Net wie op dat moment het zwaarste of dringenste vraagstuk heeft, mag beginnen.

Aan die afspraak, discipline en devotie, committeren we ons beiden. Die heldere afspraak geeft rust. Het zijn gesprekken waar ik iedere keer opnieuw naar uitkijk. Omdat het simpelweg heerlijk is een uur lang helemaal centraal te staan en groot geluisterd te worden. Om een gesprekspartner tegenover je te hebben die de discipline en devotie kan opbrengen om met al haar aandacht bij mij, mijn ervaringen en belevenissen te blijven. Die sterk genoeg zijn om me zacht en liefdevol terug te leiden naar de essentie van ons gesprek of het voorliggende vraagstuk, als ik daar bewust of onbewust van af beweeg.

Intelligente en eloquente vragen en reflecties ontvangen, is voor mij persoonlijk nog steeds de grootste rijkdom in het leven. Ik ben blij en dankbaar voor mijn grootluistercollega’s, van wie ik veel leer.

Wat is jouw zend/luister ratio?

Als je iets wilt delen naar aanleiding van dit artikel, of er bijvoorbeeld een ervaring of inzicht aan wil toevoegen, laat het me graag weten! Mail naar: petra.hiemstra@haagsehoogvliegers.nl

Met veel dank aan Owen de Vries voor de literatuurtip!