HB-Mythes – 9 hardnekkige HB-mythes – en wat wél klopt

HB-Mythes – “Hoogbegaafd, ik? Echt niet!” – Negen hardnekkige HB-mythes die hoogbegaafde volwassenen klein houden

Hoogbegaafdheid is in opkomst. Niet alleen bij kinderen op school, maar ook bij volwassenen die ontdekken: ik denk en voel anders dan de meesten. Toch blijven veel mensen twijfelen, merk ik in mijn praktijk. Want hoogbegaafd, dat ben je pas als je geniaal bent, toch? Of als je minimaal vijf diploma’s hebt? Of als je het bewezen hebt met een test?

In mijn coachpraktijk ontmoet ik wekelijks hoogbegaafde volwassenen die zich jarenlang hebben aangepast, ondergepresteerd of zich simpelweg “raar” of “anders” hebben gevoeld. Pas als de mythes rondom hoogbegaafdheid afbrokkelen, ontstaat er ruimte voor zelfinzicht en groei.

door Petra Hiemstra, 31 mei 2025

Tijd dus om 9 van die hardnekkige misverstanden onder de loep te nemen. In welke HB-Mythes herken jij jezelf?

Negen hardnekkige HB-mythes

1. Hoogbegaafden zijn altijd succesvol

Veel mensen sluiten het label uit omdat ze zichzelf niet succesvol vinden. Ze denken: als ik echt hoogbegaafd was, had ik toch meer bereikt? Maar hoogbegaafdheid ZIJN, garandeert geen rechte carrièrelijn. Integendeel: veel hoogbegaafden zoeken lang, maken zijsprongen en bloeien juist buiten de gebaande paden op.

2. Alleen een IQ-test kan het bewijzen

“Wat als ik die test doe en het blijkt níet zo te zijn?” is een veelgehoorde angst. Maar een intelligentietest meet maar een beperkt deel van wat we ‘intelligentie’ noemen. Creativiteit, gevoeligheid, systeemdenken, moreel kompas, heelkunde en visie blijven vaak onder de radar. Erkenning zit niet in cijfers, maar in herkenning.

3. Hoogbegaafd? Dan heb je zeker een groot ego.

In Nederland leven we met het idee dat je vooral normaal moet doen. Hoogbegaafdheid roept daarom al snel beelden op van arrogantie of superioriteit. Maar wie écht met hoogbegaafden werkt, weet: het zijn vaak de mensen die juist twijfelen aan zichzelf. Hun intensiteit en diepgang vragen geen oordeel, maar ontmoeting.

4. Hoogbegaafden hebben geen hulp nodig, toch?!

Hoogbegaafde volwassenen worden vaak gezien als zelfstandig, analytisch en redzaam. Maar juist daardoor missen ze soms begeleiding op maat. Omdat ze snel denken, voelen ze zich al gauw onbegrepen – en trekken zich terug. Goede coaching of leiderschap is geen luxe, maar een vorm van afstemming.

5. Hoogbegaafden hebben het hoog in de bol – ze zijn gewoon lastig

Ze stellen lastige vragen, willen het naadje van de kous weten, denken tien stappen vooruit en prikken door mooie praatjes heen. Is dat lastig? Soms. Maar vaak zijn het de eersten die systeemfouten signaleren, ethische kwesties aan de kaak stellen en toekomstscenario’s aandragen. Geef ze de ruimte en je krijgt er een visionaire collega voor terug.

6. Hoogbegaafden kunnen alles, dus geef ze maar extra werk

Door hun brede inzetbaarheid krijgen hoogbegaafde medewerkers vaak alles wat “even snel moet”. Maar dat leidt tot overbelasting, versnippering en demotivatie. Wat werkt wél? Autonomie, focus, heldere kaders, ruimte voor verdieping en een goed gesprek over wat er écht past.

7. Hoogbegaafdheid – dat is toch iets voor kinderen?

Veel mensen associëren hoogbegaafdheid vooral met vroege rekenaars en slimme kleuters. Maar wat als je als volwassene pas later ontdekt dat je altijd al nét even anders dacht? Hoogbegaafdheid is niet iets wat je ontgroeit. Integendeel – het vraagt levenslang om zelfkennis en navigatiekracht.

8. Hoogbegaafden zijn elitair

Deze maatschappelijke mythe is venijnig. Ze maakt dat mensen liever níet vertellen dat ze zich herkennen in hoogbegaafdheid. Terwijl veel hoogbegaafde volwassenen juist sociaal betrokken zijn, gevoelig voor onrecht, en zich inzetten voor een betere wereld. Niet elitair, maar geëngageerd.

9. Hoogbegaafdheid is vooral iets voor het onderwijs

Gelukkig komt er in het onderwijs steeds meer aandacht voor vroegsignalering en maatwerk. Maar ook binnen organisaties groeit het besef: neurodiversiteit is een kans, geen kostenpost. Steeds meer bedrijven richten HB-netwerken op of bieden interne begeleiding voor hoogbegaafde en andersdenkende collega’s.

In mijn praktijk zie ik hoe belangrijk het is dat hoogvliegers ruimte krijgen – niet alleen voor hun ideeën, maar ook voor hun twijfels. Nederland kent veel leidinggevenden die luisteren, aanvoelen en ruimte geven, zonder zelf hoogbegaafd te zijn. Daar mogen we trots op zijn.

Lees hier meer over hoe je als leider kunt aansluiten bij hoogbegaafde medewerkers:
Moet je als leidinggevende hoogbegaafd zijn om hoogbegaafden goed aan te sturen?

Tot slot: voorbij de mythes ligt het echte gesprek

Hoogbegaafdheid gaat niet over beter, maar over anders. Over diepgang, denksnelheid, gevoeligheid, creativiteit en innerlijke strijd. Over jezelf tegenhouden omdat je “niet lastig wilt zijn”. En over opbloeien als je eindelijk mag zijn wie je bent.

Herken jij jezelf in (één van) deze mythes?
Of mist er één?
Laat het me graag weten. Dan voeg ik je inzichten aan dit artikel toe.

Dan is dit geen eindpunt, maar een begin. Veel moet je zelf doen, maar je hoeft het niet alleen uit te zoeken.

✨ In mijn praktijk werk ik met hoogbegaafde volwassenen die hun loopbaan, leiderschap of leven opnieuw vorm willen geven – vanuit hun eigen wijsheid. Neem gerust contact op als je wil verkennen wat daarin past voor jou. petra.hiemstra@haagsehoogvliegers.nl I 06-33803867

Benieuwd of je zelf hoogbegaafd bent of zou kunnen zijn? 

Wil je een korte check doen? Klik dan hier.
In mijn handboek vind je een uitgebreidere zelftest op basis waarvan je je eigen conclusies mag trekken.

Het gaat er mij en ons namelijk niet om hoe hoog je IQ is, maar wel om hoe jij specifiek begaafd en bedraad bent én wat je daarmee in de wereld wilt doen … Na 11 jaar werken met hoogvliegers weten we één ding zeker: al onze gesprekspartners hebben een unieke eigen set vaardigheden en zijn er geen twee hetzelfde …