Kameleon – Tijdens mijn middelbare school carrière werd ik ontzettend bedreven in het aanpassen. Ik kreeg vriendinnetjes, deed wat er van me verwacht werd en leefde zoals het hoorde. Ik hoorde erbij. Soort van.
door Adriënne van den Bos, 11 september 2017
Want tegelijkertijd zorgde het er bij willen horen er juist ook weer voor dat ik me nergens echt thuis voelde. Ik werd dan wel geaccepteerd, alleen niet voor wie ik was maar voor de rol die ik speelde. Dat was eigenlijk nog eenzamer dan alleen zijn.
Deze bedrevenheid zette zich door naar mijn studietijd en iemand vroeg in die periode aan mij ‘ik zie zo veel verschillende Adriënne’s, maar wie is nou de echte?’. Die kwam toen wel even binnen. Vooral omdat ik oprecht het antwoord niet had. Ik wist niet meer wie de “echte” Adrienne was.
Als hoogbegaafde was ik namelijk een fantastische kameleon. Ik was in iedere omgeving de meest passende versie van mezelf. Ik keek naar hoe anderen op elkaar reageerden en stelde daarmee instinctief vast wat er van mij verwacht werd en hoe ik me moest gedragen. Ik werd mijn omgeving, ik voegde me naar mijn omgeving. En dat gebeurde zonder dat ik er echt over nadacht. Hoe vaker ik dat deed, des te minder ik in contact bleef met mezelf.
Ik was succesvol naar de maatstaven van “normaal” en deed wat er verwacht werd. Zelf voelde het alleen alsof ik mijn beste vriend was verloren: mezelf. Steeds bevond ik mij in een kamer vol met mensen, die om mij heen bewogen, af en toe naar mij keken, maar mij niet zagen voor wie ik was.
Alleen is ook maar zo alleen
Dat jij en ik ons aanpassen aan onze omgeving is trouwens niet zo vreemd. Het zit in onze menselijke natuur. We hebben een dieper liggend verlangen om de verbinding met andere mensen aan te gaan. Die verbinding met andere mensen, kun je alleen aangaan als je allebei bereid bent om je een beetje aan te passen. Het aangaan van het contact met de ander, omschrijf ik daarom ook als het sluiten van een compromis.
Maar als hoogbegaafde schuilt daar een groot risico in. Jij moet namelijk, vanwege jouw anders zijn, in veel omgevingen een grotere aanpassing maken om mee te kunnen. En hoe groter die aanpassing, des te meer energie het kost. Wanneer je in een omgeving hebt gezeten met mensen die op een andere frequentie zitten, dan voel jij je ook letterlijk uitgeput. Wanneer jij je in een omgeving met gelijkgestemden bevindt, waar jij dicht bij jezelf kunt blijven, dan kom je juist thuis met extra energie.
Vanuit eigenheid de verbinding aangaan
Voor mij kwam jaren geleden het moment dat ik mij realiseerde dat het voldoen aan de verwachtingen, het voldoen aan de status quo en de maatstaven van normaal, mij vrijwel niets had gebracht. Het koste me vooral veel. Energie, plezier, mezelf. Het koste me zoveel, dat ik leegliep.
Daarmee kwam ik op een punt in mijn leven waarop ik zei ‘zo gaat het voor mij niet werken, op deze manier kan en wil ik niet verder’. Ik wist dat er meer in me zat en dat het er niet uit zou komen door de regels van andere mensen te blijven volgen. Ik wist ook dat het niet loont om jezelf helemaal los te zien en los te maken van de wereld om je heen.
Ik wilde vanuit mijn eigenheid de verbinding met anderen aan kunnen gaan. De verbinding waarbij wij allebei zien, accepteren en waarderen dat de ander anders is. Dat we samen onszelf kunnen zijn.
Wat bleek. Toen ik dat ging doen, ging de omgang met andere mensen zoveel makkelijker. Ja, er waren mensen die mijn eigenheid maar raar vonden. En ja, er waren mensen die dat niet begrepen. Maar dat kon mij niet zoveel meer schelen. Want ik had de belangrijkste persoon in mijn leven terug: mezelf.
De belangrijkste les die ik daarin heb geleerd, is dat als je kiest om echt voor jezelf te staan en jouw plek in de samenleving durft in te nemen, dat de meeste mensen dat juist heel leuk vinden. En sommige mensen vinden het niet leuk. Er gaan daarom ook twee dingen gebeuren: mensen verdwijnen uit je leven omdat je niet meer voldoet aan hun maatstaven van “normaal”. En mensen komen in je leven omdat ze het tof vinden wat je doet en waar je voor staat.
Het lijkt misschien vervelend dat een aantal mensen vertrekken, maar meestal is dat juist een bevrijding. Dit zijn namelijk de kwantitatieve relaties. Ze tellen mee in aantal, maar missen de inhoudelijkheid, de kwaliteit. Het onderhouden van deze relaties kost je juist ook energie. Bovendien heb je met de mensen die gaan omdat jij jezelf bent, gewoon niets (meer) te doen in het leven. Met hun vertrek, creëer je wel mooi ruimte voor de mensen die wel bij jou passen. Het is bovendien heerlijk als je niet meer hoeft te voldoen aan de regels van mensen die jij zelf helemaal niet zo leuk vindt.
De leukste mensen zijn zichzelf
Uiteindelijk gaat het er om dat jij kunt zijn wie je bent, om daarmee jouw plek in de samenleving in te nemen. Dat gaat samen met het maken van keuzes die nu moeilijk lijken, maar je leven juist makkelijker maken.
In plaats van aanpassen als een kameleon is het de truc om jezelf in te passen. Daarmee bedoel ik het volgende. Je leeft naar je eigen regels en doet wat je doet op jouw manier, waarbij je dicht bij jezelf blijft. En tegelijkertijd ga je vanuit jouw eigenheid de verbinding aan met de eigenheid van anderen. In plaats van afzetten tegen, voeg je met jouw eigenheid waarde toe aan de omgevingen waar jij je in bevindt. Vanuit gelijkwaardigheid.
Je zult merken dat andere mensen dat waarderen en juist leuk vinden aan je. Wanneer je dat lastig vindt om te geloven, neem dan eens de tijd om te kijken naar de mensen waar je zelf naar opkijkt en die je graag mag. Je gaat dan het volgende herkennen: ze zijn authentiek, echt zichzelf en trots op hun eigenheid. Ze weten dat juist die eigenheid hun grootste kracht is. Ze trekken hun eigen plan en kiezen bewust voor de omgevingen die bij hun passen. Mensen die zichzelf zijn, zijn leuker. En nog belangrijker; ze hebben het zelf ook veel leuker.
Zelfs al zou je het willen, jezelf aanpassen, leven naar de regels van een ander, je houdt het niet vol. Op een dag is het op en heb je geen energie meer om te voldoen aan andermans verwachtingen. Dan heb je de energie niet meer om je te begeven in omgevingen die niet bij je passen met mensen die je niet begrijpen. Het is aan jou om nu al de keuze te maken dat je daar niet mee door wilt gaan. Want anders wordt die keuze straks wel voor je gemaakt.
En weet je, je bent niet in het leven gekomen om te zijn en doen zoals de rest. De samenleving is niet gebaat bij allemaal dezelfde mensen. Je bent hier omdat jij iets te doen hebt wat alleen jij kunt. Dat waar jij de perfecte karaktereigenschappen en kwaliteiten voor hebt. Wat dat is, daar kom je achter door te kiezen voor jezelf en het pad dat voor jou voelt als het juiste pad. Eng? Ja! Is het het waard? Absoluut!
