Wil jij jouw appartement kopen? #zzpstarterwileenhuis #blog1

Wil je jouw appartement kopen? Wat een vraag met je kan doen – Soms zet een vraag je leven op z’n kop – Op maandag 13 juni heb ik het aanbod gekregen om het appartement waar ik al ruim 17 jaar woon te kopen. Het is ontzettend boeiend om te ervaren wat deze vraag en dit aanbod met me doet. De vraag heeft iets in mij wakker gemaakt. Iets dat in beweging wil komen.

De komende weken neem ik je onder de #zzpstarterwileenhuis mee op mijn innerlijke én praktische reis richting een eigen (droom)huis. Of dat haalbare kaart is? Nog geen idee! Hier in ieder geval #blog1

door Petra Hiemstra, 13 juni 2024 #zzpstarterwileenhuis #blog1

Huren of kopen – maakt dat verschil? 

Nu ik de vraag voorgelegd krijg, ga ik ineens ga ik heel anders naar mijn appartement kijken. Wat zou ik doen als mijn appartement écht van mij was? Hoe zou dat zijn? Hoe zou dat voelen? Zou het verschil maken? Het antwoord is JA.

Als ik me dat voorstel huiseigenaar te zijn voel ik me per direct meer betrokken. Verantwoordelijk. Deelgenoot. Als ik me voorstel dat mijn appartement van mij is of wordt, neemt mijn zorg voor kwaliteit van materialen, vormgeving en relaties met buren met de minuut toe. Wil ik me daar ook voor inzetten. Krijg ik wortelneigingen. Voel ik een toenemende behoefte om (nog meer) investeren in wat er écht toe doet. Ga ik verlangen naar schoonheid. Wil ik mijn appartement echt mooi maken. Zodat het niet een praktische plek is waar ik als een vrije vogel in- en uitvlieg. Maar een plek waar ik  thuis kan komen om thuis te zijn. Waar het écht gezellig is en leven op een hoger niveau mogelijk is.

Wonderlijk.

Ik had niet gedacht dat de vraag alleen al zoveel zou losmaken.

Gisteren had ik er nog een knetterende hoofdpijn van. Nu, goed twee weken later, roeren ook de wortels in mijn linker onderkaak zich. Echt pijn doen ze niet, maar zeuren doen ze wel. Toch maar even naar de tandarts donderdag. Als coach zou ik mezelf de vraag stellen: wat willen je wortels je eigenlijk zeggen?

Wil je jouw appartement kopen? Een vraag die vragen oproept 

Eerst maar eens de feiten. Op 13 juni bood mijn nieuwe huiseigenaar en verhuurder Northwest C.V. aan dat ik mijn eigen appartement voor 360.000 Euro plus kosten koper mag kopen. Na 25 jaar verplichte verhuur, mogen ze het pand ‘uitponden’ en op de markt gooien. Met hun vraag/aanbod zetten ze in op 50.000 euro bóven de WOZ waarde, die is namelijk 310.000 Euro. Een tegemoetkoming aan lang zittende huurders zoals ik, was niet aan de orde. Dit is nu een marktconforme prijs, vertelde de ietwat botte verkoopmakelaar me.

Zakelijk gezien, zal hij vast gelijk hebben. Maar voor mij persoonlijk wringt het. Is dit wel een eerlijk/kloppend aanbod voor mij? Is dit appartement ook écht zoveel geld waard, nu belangrijke zaken als keuken, badkamer en vooral ook zaken als het dak, muren en liften binnenkort vervangen moeten worden? En als ik überhaupt een appartement wil kopen, wil ik dan dít appartement of iets anders? Al jaren staat er een droomappartement (aan het Westeinde, in Voorburg) op mijn moodboard. Ik heb er echter nog nooit écht energie op gezet …

Ik ga eerst maar eens te rade bij de Hypotheker. Een vriendelijke meneer vertelt me op dezelfde dag, dat ik op basis van de cijfers over de afgelopen 3 jaar 170.000 Euro mag lenen. Het laatste coronajaar telt zwaar mee. Voor dat bedrag kun je nergens in Den Haag een normaal appartement kopen. Bovendien: verhuizen is ook duur.

Het aanbod van mijn huidige woningeigenaar is een maand geldig. Dat betekent ook dat ik een maand de tijd heb om goed 200.000 Euro bij elkaar te fietsen. Lachwekkend natuurlijk. Te bizar voor woorden. De logische conclusie is natuurlijk: dit kan n o o i t. De logische conclusie zou moeten zijn: ik heb geen keuze en blijf gewoon huren. Toch besef ik me ook: de kans is zeer groot de huurprijzen zullen blijven stijgen als we die collectief niet maximeren. De Kloof wordt dan alleen maar groter. Ik zou er moedeloos van moeten worden. Echter, het omgekeerde gebeurt. Ik merk dat ik er op één of andere manier zekerder, krachtiger en ook strijdlustig van wordt.

Is dat de Grutte Pier (Petra) in mij?

Edith Eger stelt zo mooi in haar boek De Keuze. Als je je in de moeilijke omstandigheden waarin het leven je soms plaatst opstelt als slachtoffer, gebeurt er niets. Zelf is ze een Auschwitz overlevende. Vanuit die positie weet ze:

De vraag die overlevers zichzelf stellen is: Wat Kan Ik Nu Doen? 

Het eerste idee dat bij me opkomt is: zal ik gaan crowdfunden? Het is een concept dat ik leerde kennen toen ik als 18 jarige een jaar highschool deed in Zuid Dakota. In Amerika crowdfunden ze werkelijk voor van álles: koekjes voor de scouting, werven ze voor cultuur en studie. Organiseren ze pannenkoekfeesten voor zieke stadsgenoten. Ze kennen er er een actieve vraag- én geefcultuur, die enerzijds voorkomt uit zeer karige sociale voorzieningen, maar die anderzijds ook veel moois oplevert. Is dit wat ons in Nederland straks ook te wachten staat?

Toen ik na mijn afstuderen als bestuurskundige een baan zocht, hoefde ik ook niet lang ga te denken. Ik werkte 10 jaar lang als professioneel fondsenwerver. Het was mooie om te zien dat mensen met ‘oud geld’ het meest doneren aan mensen die het het moeilijkst hebben in de samenleving. Het werd me duidelijk dat er altijd partijen mét geld zijn, die mensen met goede projectideeën willen bijstaan, met raad, daad én financiën.

Innerlijk brainstormend over de kloof waar ik ineens voor sta, komt er een grappig beeld bij me op.

Wat doen Friezinnen als ze kloven tegenkomen? Fierljeppen!

Strijden voor onze vrijheid en fierljeppen als de kloven diep zijn, zit in onze genen.

Toch is dit ook een heel spannend idee. Ik heb al eerder succesvol gecrowdfund voor de boeken die ik heb geschreven. Het is onvoorstelbaar spannend om te durven vragen. Het is pijnlijk hard om ‘nee’s’ te horen te krijgen. En het is  ook ongelooflijk mooi om te merken dat veel steun vaak uit onverwachte hoek komt …

Maar crowdfunden voor een eigen huis … Dat is zoveel groter! Dat maakt het wél anders. Het is, eerlijk gezegd, ook wel een beetje raar natuurlijk. Dat je moet overwegen om te gaan crowdfunden wat eigenlijk een basis recht en voorziening voor iedere burger zou moeten zijn.

Ik toets mijn prille idee, waar ik zelf toch behoorlijk vrolijk en enthousiast over ben, bij mijn collega Janine. Zij is al jaren één van mijn meest gewaardeerde sparringpartners en collega grootluisteraars. In alle openheid leg ik haar mijn idee voor: stel dat ik een crowdfunding voor een eigen huis/appartement zou opzetten. Hoe zou dat voelen voor jou?

Altijd als ik Janine vragen voorleg, keert ze naar binnen. Daarna geeft ze me supereerlijk haar reacties terug. Haar eerste reactie is: als persoon en vriendin: JA, dan wil ik je steunen. Natuurlijk. Met liefde. En direct daarna: hoe kóm je er op? Zoiets kun alleen jij bedenken …

Crowdfunden voor je eigen huis: een sociaal/maatschappelijk experiment? 

Ze reflecteert verder: zo’n project zou een persoonlijk en zeker ook maatschappelijk heel spannend en tegelijkertijd boeiend experiment zijn. Immers: er zijn zoveel mensen die nu te maken hebben met dezelfde kloof als jij. Die op een gewoon salaris geen gewoon appartement meer kunnen kopen. Ook niet als ze er, net als jij, eigenlijk al 135.000 Euro voor betaald hebben. Sterker nog: die het huis of appartement waarin ze wonen feitelijk vrijwel afbetaald hebben*. Die om allerlei redenen de keuze om te kopen niet eerder gemaakt hebben. Die de boot gemist hebben. Die géén jubelton kunnen krijgen of wiens salaris simpelweg niet meer klopt met de huidige huizenprijzen. En ze vraagt:

Wat maakt eigenlijk dat je niet eerder een huis hebt gekocht?

Nu is het mijn beurt om naar binnen te keren. Er zijn allerlei redenen aan te dragen. De diepste reden ligt wellicht diep verstopt in mijn familiegeschiedenis. In onze familie is vaak het verhaal verteld dat mijn grootouders tijdens de Slag om Arnhem in WO II hun huis kwijtraakten en al hun waardevolle bezittingen ook. Ik heb me lang gefocust op de materiële, emotionele en persoonlijke verliezen in dat verhaal. Die voelden zwaar, en pijnlijk. Boden niet de juiste voedingsbodem en het vertrouwen om een huis te kopen. Je kunt het immers zo weer kwijtraken.

Ik focuste me zozeer op het verlies dat ik de ándere verhalen, die er ook waren, nauwelijks tot me doordrongen. Dat waren de verhalen over de Gulle Giften die mijn grootouders van familie en vrienden ontvingen, toen de oorlog voorbij was. Ik hoor mijn oma nog verrukt en vol ongeloof en dankbaarheid zeggen: “Toen we álles kwijt waren, kregen we van familie het NIEUWSTE beddengoed uit de linnenkast, om opnieuw te starten. Niet het oudste … ”

Andere redenen voor mijn keuze voor “huur boven koop”, hebben te maken met de Liefde. Na mijn studies vertrok ik voor mijn Geliefde naar Eindhoven en vervolgens naar Maastricht. Toen de Liefde over was, bracht de Liefde voor mezelf en mijn liefde voor mijn broer en zus me terug naar Den Haag.

Lang dacht ik: ik huur. Ik wilde immers die leuke man en een eigen gezin. En dan ben ik vrij. Dan heb ik keuzes. Toen de man die met mij kinderen wilde voorbij kwam, was ik 40 (nog steeds ben ik hem daar zeer dankbaar voor). Echter, toen het kon, wilde ik het niet meer … Ik was immers net mijn onderneming gestart. Dat vroeg alles van me en dát was waar ik mee verder wilde ….

Je eigen onderneming starten is spannend. Onzeker. Een huurhuis geeft dan vrijheid, ruimte … Als het niet zou lopen of werken kon ik binnen een maand verhuizen.

Na 5 jaar zaaien en groeien en koesteren, had ik zakelijk kunnen en willen gaan vliegen en oogsten. Tijdtechnisch gezien was 5 jaar geleden ‘het moment geweest om een huis gaan kopen, maar … Corona gooide roet in het eten.

In plaats van een piek volgden drie zakelijk en financieel zeer zware jaren. Tegelijkertijd waren het ook rijke jaren omdat ik drie boeken schreef. Uiteraard voor eigen risico en rekening. Ik doe nu eenmaal graag alles zelf. Net als de projecten die ik initieer en veelal in de opstartfase ook zelf financier: Quartier Laak, Hoffelijk Den Haag, Haagse KroonJuwelen, ZorgSparen. Ze willen ‘door mij’ de wereld in. Niet altijd de makkelijkste weg, wel de weg die ik wil volgen als ik écht trouw ben aan mezelf. Het éne lukt wel, het andere (nog) niet. In die zin voel ik me een kunstenaar.

“Is dát dan wat je kunt doen? Jezelf als kunstenaar zien?”

vroeg Janine. Kijken of je van dit woningvraagstuk een ‘kunstproject’ van kunt maken? Sociale kunst. Dicht bij en vanuit het diepste van jouzelf. Kijken of het lukt. En als het jou lukt, kunnen we met elkaar wellicht ook andere woningstarters helpen. En zo de woningmarkt terugbrengen naar normale proporties. Mensen helpen om een financieel gebalanceerd leven te leiden waarbij inkomen en woonlasten met elkaar in balans zijn.

Een prachtig idee en ja, een nieuw soort WoonStartersFonds zou zomaar een succesvol project kunnen worden.

Crowdfunding voor jezelf – is dat eigenlijk wel moreel verantwoord? 

Toch knaagde er ook iets bij Janine. Ze vroeg bezorgd: ben je niet bang voor cynische reacties, voor morele oordelen? Mensen die je zullen vragen: is het wel fair en passend om te crowdfunden voor een eigen woning? Immers: de mensen die je benadert kunnen óók 50 cent of 5 euro voor diarree remmers geven voor een kind in Afrika? Iets wat wellicht nog veel meer nodig is?

En borduurde verder aan het verhaal dat zich tussen ons ontspon … “Hebben al die vluchtelingen en arbeidsmigranten niet net zoveel recht op zo’n mooi appartement als jij? En als je gaat crowdfunden, heb je dan eigenlijk in je eentje wel recht op 80m2?”

Ik moet haar verbaasd hebben aangekeken. Want in mijn perceptie is het niet of/of. Niet ik OF zij. Ik zou hopen, willen dat we ons humanitaire woonrecht met elkaar anders regelen.

Wat mij betreft heeft iedere volwassene tussen de 25 en 85 recht op 80m2. Samenwonenden minimaal 100 m2 en per kind 20m2 extra… Dat is lééfbaar. Dus duurzaam en gezond.

Echter, zulke grote maatschappelijke zaken kan ik wel bedenken en opschrijven, maar niet in mijn eentje regelen.

Ik kan wel proberen om te laten zien dát als het om betaalbaar wonen gaat, er op dit punt solidariteit is. Zorgzaamheid. Wederkerigheid. Bijvoorbeeld vanuit mensen die wél in de goede tijd hebben kunnen kopen. Die zich rijk en dankbaar voelen voor de omstandigheden waarin ze verkeren en die best mij met 1-5-10-25 euro willen sponsoren – en hopelijk 5 andere woningstarters ook! Dat zou ik mezelf en anderen ten diepste wensen.

Kun je te rijk zijn om te crowdfunden voor een eigen huis

Een goede vraag. Wellicht in de ogen van sommigen wel. En toch is ‘rijk’ zijn ook relatief. Op dit moment heb ik, net als veel andere woninghuurder, feitelijk weinig tot geen keuzes (meer). Er zijn geen of nauwelijks fijne betaalbare huur of koopwoningen.

Hoezeer oud-minister Hugo de Jonge zich ook heeft ingezet voor een gezonde woningmarkt (waarvoor HULDE en DANK), gaan zijn nieuwe regels alleen gelden voor nieuwe huurders. Als bestaande huurder val ik in de categorie die naar grote waarschijnlijkheid ook de komende jaren te maken krijgen met huren die onverminderd mogen blijven stijgen.

Dat huren stijgen is op zich niet erg. Wat wél erg is, is dat de verhouding tussen inkomen en woonlasten niet meer reeel en in balans is. Als ZZP’er kan ik mijn uurtarieven niet onverminderd laten stijgen zonder mezelf uit de markt te prijzen. Ik WIL ook dat mijn dienstverlening betaalbaar blijft. Ook ben ik verbaasd dat woningeigenaren niet verplicht zijn om de (soms exorbitant) hoge huren die zij vragen, gericht investeren in verduurzaming, onderhoud, vervanging of in een leefbare leefomgeving of een solide onderhoudsfonds. Dat klopt niet (meer). Dat wringt, piept en kraakt aan alle kanten …

Geen wonder dat ruim 500 Rotterdamse huurders recentelijk naar de rechter togen om hun niet-onderbouwde huurverhoging aan te vechten. Kantonrechters tikten grote vastgoedpartijen als Amvest, Bouwinvest, ASR en Vesteda de afgelopen jaren in individuele zaken op de vingers om de huurcontracten die ze gebruikten. De Hoge Raad moet nu bepalen of de huurders al die tijd te veel hebben betaald. Tot daar duidelijkheid over is, willen eiser Pronk en zijn medehuurders geen huurverhoging betalen.

En wat is rijk? Ik heb de afgelopen jaren zeker 5 jaar lang geen nieuwe kleding, schoenen of ondergoed gekocht. Is niet erg. Goede spullen gaan lang mee. Kapot ondergoed zie je niet van buiten.

De vrijheid van je pure zelf mogen leven als zelfstandig ondernemer is soms moeilijk en tegelijkertijd goud waard. Altijd is er de rand van faillissement. Die soms een dag en soms 10 jaar in het verschiet ligt. Iedere ondernemer moet wekelijks de balans vinden tussen financiële/emotionele spanning en creatieve spanning….

In mijn eerste boek Ministeries voor de Nieuwe Tijd bepleitte ik al een eenvoudig financieel/fiscaal model waarin iedereen vanaf zijn 18e 180.000-225.000 Euro rentevrij kan lenen voor een starters/studentenwoning en dat in 40+5 jaar kan aflossen. Dan zijn de maandlasten voor hypotheek en onderhoud draagbaar en kan iedereen een passende ‘wooncarrière maken’ en opplussen en afschalen als de levensomstandigheden dat vragen. Dat kán best als we dat collectief willen …

Janine was even stil. Dook nog dieper in haar eigen ziel en vroeg toen zacht:

Is wat je eigenlijk aan mensen wilt vragen: wil je me helpen LEVEN?

Oef … Die vraag had ik niet zien aankomen. Maar inderdaad. Ja. Als ik mezelf heel eerlijk afpel (tot op het bot) dan is het dat. Dan gaat het om de vragen:

Mag ik Leven?

Is het ok dat ik er ben?

Mag ik voluit in deze wereld doen waarvoor ik bestemd ben?

Natuurlijk. Zoveel en zo lang mogelijk op eigen draagkracht. En als de systemen simpelweg op dit moment niet zo zijn zodat ik het zelf kan, wil je me dan een héél klein beetje helpen? Als je dat kan?

Wil je me dan een ‘klein kontje geven’ (zoals we dat in het Fries zeggen)? Om al fierljeppend te komen waar ik wil zijn?

#wordtvervolgd

* Coachee M stuurt me naar aanleiding van dit bericht op Facebook een overzicht toe. In 2014 stond de WOZ waarde van mijn appartement nog op 157.000 Euro, in 2024 is dat 310.000 Euro.