Schaam jij je niet? Nee en ja #zzpstarterwileenhuis #blog4

Schaam jij je niet? – Mijn goede vriend Jeroen vraagt het me niet direct. Maar zijn vraag is op de onderstroom heel helder hoorbaar. Het is alweer enkele weken geleden dat ik met hem als eerste mijn ideeën over e v e n t u e l e crowdfunding voor een eigen appartement wilde delen. Zover kwam het niet. Ik stuitte bij hem, net als bij andere gesprekspartners, op een donkere, ondoordringbare laag, die het écht delen waar ik over nadenk of wat ik voor ogen heb, (nog) niet mogelijk maakt.

Jeroen lijkt te blijven hangen in de gedachte, dat alleen al het n a d e n k e n over acties die eraan zouden kunnen bijdragen om iets existentieels als een eigen huis te realiseren,  hetzelfde is als … b e d e l e n? En bedelen is … zwak! Beggars can’t be choosers … Toch?!

Ik heb weken op zijn impliciete vraag en verwijt moeten kauwen. Mijn conclusie is: nee ik schaam me niet persoonlijk. EN jawel, ik schaam me zeker wel maatschappelijk …

door Petra Hiemstra, 18 7 2024 #zzpstarterwileenhuis #blog4

Is durven vragen om iets wat je nodig hebt of waar je behoefte aan hebt … zwak? 

Staat #dtv gelijk aan #bedelen? In de 10 jaar dat ik nu coach, vraag ik mijn cliënten om voor ons eerste gesprek een aantal hoofdstukken uit mijn handboek in te vullen. Een van de vragen waarop zij zichzelf kunnen scoren is: “ik maak mijn wensen en behoeftes duidelijk kenbaar aan anderen”. Ik schat in dat 90% van mijn cliënten, en dat zijn er inmiddels ruim 1000, die vraag met een onvoldoende beantwoordt. Iets voor jezelf vragen blijkt voor veel van mijn coachees best heel moeilijk. Veel van hen zijn van nature, of door omstandigheden zoals parentificatie, echte gevers.

Wellicht daarom herken ik de impliciete insinuatie niet, dat ik zou vragen vanuit een positie van zwakte of dat er andere ‘zwakheden‘ zouden zijn die een e v e n t u e l e dergelijke vraag om hulp, meedenken of steun in welke vorm dan ook, niet zouden rechtvaardigen.

Eigenlijk is het tegenovergestelde eerder waar. Juist omdat ikzelf graag en met liefde gééf, voel ik me krachtiger dan ooit om op dit moment in het leven te durven vragen om wat ik het allerliefste wil. Omdat ik inmiddels weet dat áls je vraagt vanuit de oprechtheid van je ziel, niet meer en minder dan je nodig hebt, je ook kunt krijgen.

Een prachtige film in dit kader is Charlie Wilson’s War. Als senator steunde hij 30 jaar lang anderen. Na 30 jaar stond hij voor een grote opgave. En vroeg hij al zijn collega’s om nu hem te steunen. Zo wist hij miljoenen te genereren. Over groot durven denken en crowdfunden gesproken … !

Ik heb de afgelopen jaren op allerlei manieren ervaren dat er mensen zijn die Graag Gul Geven. Die me opvangen als ik mezelf even niet kan dragen (ter geruststelling: dat duurt nooit lang). Ik heb ook gemerkt dat als ik hun geschenken durf aan te nemen,  ik doorgaans ook heel goed in staat ben om die Gulle Gaven Door Te Geven. En om de ontvangen liefdevolle energie, aandacht en steun ten goede te laten komen aan zaken die veel groter zijn dan ikzelf. Maar … eerlijk is eerlijk …

Schaam jij je niet – om te durven vragen om wat je écht nodig hebt?

Rond mijn 30ste maakte ik een diepe depressie door. Ik had zo ontzettend veel gegeven, zo veel woorden ingeslikt, dat ik veel tijd van een psycholoog nodig had om me vakkundig te helpen me van deze woordenbrij te ontladen. Ik leek wel op een verbale vulkaan die op ontploffen stond. Maar natuurlijk kon ook mijn bekwame psycholoog deze klus niet alleen klaren. Daarom stelde hij voor: wil je je situatie aan je vriendinnen uitleggen en ze vragen of ze, als jullie met elkaar spreken, éérst eens een half uur aandachtig naar JOU willen luisteren en met hun vragen en aandacht helemaal bij JOU willen blijven? Het was oprecht het allermoeilijkste en allerspannendste wat ik ooit heb moeten doen! En ja, daar schaamde ik me best voor. Het voelde zo … naakt. Zo … hulpeloos. Zo … kwetsbaar.

Want als grootluisteraar luister ik immers het liefst naar anderen. En voor ik het weet heb ik een gesprek gestuurd. Maar als ik niet oppas, dan kan ik mijn eigen ei(eren) niet kwijt. Daar baal ik dan toch van. En het fijne is, ze gaven er allemaal zeer devoot gehoor aan! En nog fijner … De meesten van hen doen dat nóg steeds! Iets waar ik ontzettend dankbaar voor ben, omdat het mij en onze vriendschap goed in balans houdt.

In vergelijking met deze diep emotionele vraag, lijkt de in-mijn-perceptie-simpelweg-praktische-vraag-die-nu-in-de-lucht-hangt: “Wil je met me meedenken hoe ik het huis van mijn dromen kan vinden/creëren/manifesteren/bekostigen?” … peanuts.

Wat maakt durven vragen om waar je behoefte aan hebt zo lastig?

Is dat omdat we opgroeiden onder het adagium ‘kinderen die vragen worden overgeslagen’? Volgens het spreekwoord betekent dit zoiets als: “je moet niet toegeven aan zeuren”. Zeuren werkt volwassenen op de zenuwen. Terwijl zeuren voor kinderen vooral vaak een manier is om duidelijkheid of om échte aandacht van hun ouders te krijgen. Als kind mag je van je ouders leren hoe je op een prettige manier kunt vragen om wat je nodig hebt. Op een rustige manier en met goede argumenten. Als je geluk hebt, nemen ze je vragen, wensen en behoeftes serieus en laten ze je merken dat je het waard bent om gehoord te worden. Als je nog meer geluk hebt, geven ze gehoor aan je wensen en helpen ze je floreren.

Toch zijn veel ouders, wederom ook door maatschappelijke keuzes ingegeven, daartoe niet optimaal in staat. Door intergenerationele trauma’s of bijvoorbeeld, omdat we van ouders verwachten dat zij na enkele maanden na de geboorte van hun kinderen al weer gaan werken, terwijl we weten dat écht goede hechting tussen ouders en kinderen en iets als borstvoeding veel meer tijd vraagt dan we nu bieden.

Te weinig vragen en jezelf teveel aanpassen heeft een prijs

Zeker HB kinderen hebben vanuit hun natuurlijke interesse, leergierigheid en enthousiasme vaak wel 100.000 vragen (per dag!) waarop zij NU antwoord willen. Zij horen regelmatig: vraag toch niet zoveel! Wees niet zo druk! Doe eens rustig! Wees geen SmartAss (dit noemen we tegenwoordig: SmartShaming) of … wees toch niet zo’n Drama Queen! Geen makkelijke opgave voor kinderen die rijk bedraad, (over)gevoelig, creatief, sprankelend en intens zijn.

Sensitief als veel HB kinderen zijn, geven ze gehoor aan deze vragen en schudden ze hun paradijsveren af, zodat ze als onopvallend musje door het leven kunnen gaan. Iets dat uiteindelijk altijd gaat wringen. Dat aanpassen en schikken aan wat je omgeving verwacht, zorgt dat je overleeft, maar heeft wel een prijs. En natuurlijkzijn bescheidenheid en geduld waardevolle gedragingen om te leren.  Echter, geldt dat niet net zo voor het leren uitspreken, verwoorden en verklanken van onze (diepste) wensen en behoeften? Want …

Kindjes die zwijgen zullen nooit iets krijgen

Ook voor volwassenen, is mijn ervaring, levert helder, direct en concreet benoemen waar je behoefte aan hebt en vragen om wat je wil of nodig hebt juist (heel) veel op. Je naasten kunnen je wensen immers niet van je voorhoofd aflezen!

Hoe helderder mijn coachees aangeven waar ze persoonlijk, zakelijk en maatschappelijk in willen groeien de komende jaren, en wat ze daarvoor nodig hebben, hoe gelaagder de complimenten en hoe waardevoller de tips en adviezen die zij op hun 360-graden reflectie uitvraag, retour krijgen. Daar kunnen ze écht mee vóóruit en dan gaan ze meestal ontzettend snel weer hoog, vrolijk en vrij vliegen. Zeker omdat velen van hen gezegend zijn met buitengewoon goede en steunende partners, naasten en leidinggevenden. Dus …

Schaam jij je niet? Nee 

Dus nee. Ik schaam me niet dat ik erover n a d e n k hoe ik 200.000 Euro bij elkaar kan krijgen om een eigen huis te kunnen kopen, als dat – na deze zomer – blijkt te zijn wat ik écht wil. Ik kan oprecht voelen dat ik mijn leven leef, zoals het voor mij bedoeld is.

In vele opzichten ben ik een enorme boffert

Als er iemand is met 7 vinkjes, dan ben ik het wel. Ik ben DANKBAAR om geboren te zijn uit (super) intelligente ouders, die ons alles gegeven hebben wat ze konden. Voor mijn ontzettend lieve broer en zus, die op de achtergrond altijd steunend aanwezig zijn. Ik voel me TROTS dat ik voluit mijn praktijk heb durven dromen en dat ik het gerealiseerd heb. Uiteraard met DANK aan de steun en het vertrouwen van zoveel coachees en opdrachtgevers.

Nóg dankbaarder ben ik dat het leven me Frans, mijn lief, gegeven heeft. Dat ik van hem onvoorwaardelijk mag nemen, opdat ik diezelfde onvoorwaardelijke liefde aan mijn coachees kan geven. Hoewel het leven de afgelopen 10 jaar geen financiële vetpot was, was en is het in vele opzichten wel buitengewoon RIJK. Dat zijn twee heel verschillende zaken.

Trots op waar ik nu sta

De afgelopen jaren heb ik alle stappen gezet die nodig waren om te komen waar ik nu ben.  Daar schaam ik me niet voor. Nee. Dat ik me nu in een situatie bevindt, die ik niet heb voorzien, is zoals het is. Ik wil de situatie positief en krachtig benaderen. Het is ook niet zo dat ik er om het geld wat ik denk tekort te komen, om gewoon normaal (niet luxe) te kunnen leven, ga b e d e l e n. Daar wil ik iets voor DOEN. Ik geloof ten diepste in fijne, steunende relaties en in wederkerigheid. In “Ik ben omdat wij zijn”.

Wel groeit de wens in mij om wellicht over een paar weken de moed op te brengen om uiteindelijk wél te durven vragen om wat ik nodig denk te hebben en hoe dat te willen realiseren. En ja, dat betekent ook dat ik mezelf aan het prepareren ben om de onvermijdelijke afwijzingen die daarop volgen ook te kunnen incasseren.

Leiderschap en voorgaan in vooruitgang is niet voor softies.

Is mijn/het woningvraagstuk een privé en/of maatschappelijk probleem?

Dat ik me niet schaam, heeft er vooral mee te maken dat ik me als persoon niet schuldig of verantwoordelijk voel over iets wat ik als een systeem probleem ervaar en beschouw. Dat we nu ruim 300.000 woningen te kort komen en vele huizen nog niet energieneutraal of klimaatbestendig zijn, zou zomaar kunnen liggen aan het feit dat we collectief doorgaans slechts 4 in plaats van 40 of zelfs 400 jaar vooruit kijken.

Nu zitten er allerlei ‘hickups’ in de woningmarkt, die er niet 1-2-3 uit te strijken zijn, hoezeer oud-minister Hugo de Jonge hier ook zijn stinkende best voor heeft gedaan. Ook missen we, in mijn perceptie, een holistische, menswaardige visie op wat een gezonde verhouding tussen woonlasten, inkomen, zorgkosten, zorgzaamheid en kosten voor normaal, duurzaam gezond levensonderhoud zou moeten en kunnen zijn.

Schaam jij je niet voor de ‘Holes in your bucket’?

En nee, ik ga het niet ontkennen. Natuurlijk heb ik, net als vele van mijn coachees ‘holes in my bucket‘. Die heb ik de afgelopen jaren op allerlei manieren gericht onderzocht. Waar ik mijn eigen ‘holes’ kon vinden of wanneer ze zich aandienden, heb ze in eigen coaching, therapie, intervisie of trainingen gedicht, gestut of gefikst.

Ik ben er juist super TROTS op dat ik mijn bestemming en roeping als HB-coach gevonden heb. Tegen alle verwachtingen in, heb ik een prachtige praktijk uit de grond gestampt. Mijn niche gevonden. Samen met anderen mooie maatschappelijke projecten ontwikkeld. Zoals: Quartier Laak, Hoffelijk Den Haag, het zorgcongres Heel de Mens, Haagse KroonJuwelen, Grootluisteren en ZorgSparen. Ik ben er trots op dat ik in drie financieel heel lastige corona jaren, maar liefst 3 boeken in de wereld heb weten te zetten. Wederom met dank aan de input, creativiteit en steun van velen!

Hoe hoog de prijs ook was, de afgelopen jaren, om trouw te blijven aan mezelf, mijn roeping en mijn maatschappelijke idealen, ik heb ‘m zonder zeuren betaald. Ik heb nog nooit in mijn leven voor iets geld geleend (of hoeven lenen), noch heb ik een gat in mijn hand. Wel heb ik als gevolg van mijn keuzes, wat gaatjes in mijn ondergoed. Eerlijk is eerlijk – zie blog 1. Maar dat vind ik niet zo belangrijk. Daar kan ik goed mee leven. 🙂

Schaam jij je niet? Jawel. Maatschappelijk

En ja. Er zijn zeker heel veel zaken waar ik me wél voor schaam. Hoe meer ik me in mijn persoonlijke én ook ons collectieve vraagstuk verdiep, hoe meer pijn en verdriet het me doet, dat door onze maatschappelijke keuzes de persoonlijke existentie en de toekomst van zo velen het geding is. Dat zoveel mensen op de armoedegrens leven, of eronder. Dat we mensen naar voedselbanken blijven sturen (kan toch ook best anders?) en dat er zoveel ouders zijn die niet genoeg geld hebben om hun kinderen van drie gezonde maaltijden per dag te voorzien, waardoor scholen dit moeten oplossen.

Als ik er in duik, lijkt de lijst van schaamtezaken eindeloos … Ik schaam me voor onze omgang met onvrijwillig daklozen, met vluchtelingen, met dieren en met onze natuur, die al decennia lang humanitair en ecologisch ondermaats is. Ik geneer me ervoor dat we blijven vliegen, gifstoffen blijven gebruiken en we het milieu blijven vervuilen. Mijn wangen slaan rood uit, als ik me besef dat we maar zeer mondjesmaat ons koloniale en gewelddadige daderschap van eeuwen onder ogen willen zien.  Dat we de slachtoffers van ons gedrag met de nek aankijken en hier niet welkom willen heten….

En terwijl ik dit schrijf, hoor ik je … zuchten. En natuurlijk. Je hebt helemaal gelijk. Zoveel maatschappijschaamte is inderdaad helemaal niet helpend. Noch is het constructief. Je wordt er somber van.

Ben je misschien … BOOS?

“Ben je dan niet ontzettend BOOS?”, vraagt oud-coachee A in reactie op mijn blogs. Boos? Ook daar moest ik even op kauwen. Boosheid is immers zoooo onvrouwelijk  … Maar … wellicht zou ik wel boos moeten zijn? Maar op wie of wat dan?

Ik kijk voor de zekerheid dit filmpje over boosheid van The School of Life. En ben geïntrigeerd door dit recente artikel in The Guardian over het boek Women Are Angry: Why Your Rage is Hiding and How to Let it Out. Dr Jennifer Cox, psycholoog, onderzocht dat vrouwen in toenemende mate boos zijn, in 2021 zelfs 6% bozer zijn dan mannen. Zij stelt: “What needs to be normalised isn’t lashing out, but openly acknowledging anger, so that you can focus on trying to fix whatever is fraying your temper”.

Wellicht ben ik door mijn werk en verworven inzichten in intergenerationeel trauma té bewust van hoe persoonlijk en maatschappelijk trauma ontstaat, om boos te zijn. In mijn werk leer ik mijn coachees ook het verschil tussen emotionele/persoonlijke en zakelijke boosheid. En dat het van belang is om boosheid zo snel mogelijk in concrete acties om te zetten, om de energie positief te kanaliseren. Dus boos? Mwah.

Ik kan wel delen dát en wat het met me doet. Ik kan iedere dag proberen mijn bewustzijn te verruimen, opdat ik meer mogelijkheden kan waarnemen. Vandaaruit kan ik acties verzinnen om mijn persoonlijke situatie, en wellicht daarmee ook die van anderen, in positieve zin te draaien. Om meer vrede te bewerkstelligen, om daadwerkelijk deelgenoot te zijn van en verantwoordelijkheid te nemen voor het leven in al haar facetten.

Van persoonlijke en maatschappelijke pijn naar meer welzijn

Wellicht is de situatie waarin ik me nu bevindt, opnieuw, een uitnodiging om te onderzoeken hoe ik de persoonlijke en maatschappelijke pijn die ik ervaar in meer welzijn te transformeren, voor mezelf en wellicht ook voor en samen met anderen. In Denk als een Monnik schrijft Jay Shetty dat zulke fasen van transformatie een bepaalde ‘nederigheid’ vergen: “Nederigheid wortelt in acceptatie van wáár je bent, zonder dat je dit als afspiegeling ziet van wié je bent. Dit is het startpunt van waaruit je succes kunt genereren; door je fantasie te gebruiken. Door manieren te vinden om jezelf te zijn en te doen wat je graag doet.”

Dat is de reden dat ik me inzet voor projecten als ZorgSparen. Zodat we helende netwerken van compassie en zorgzaamheid kunnen oprichten, waar mensen zich gezien, gehoord en welkom voelen. Dat ik wetenschappelijk onderzoek naar HB leiderschap wil doen. Omdat ik nieuwsgierig ben naar de oplossingen die de adelaars van deze wereld kunnen waarnemen. Dat ik allerlei MVO activiteiten ontplooi. Om mensen met een voorsprong in het leven of op de arbeidsmarkt te (helpen) zetten.

Gelukkig ben ik een optimist van nature. Ik geloof dat alleen Actieve Hoop – How to Face the Mess We’re in with Unexpected Resilience and Creative Power – een begrip en boek van Joanna Macy, ons vooruit kan helpen. Zie ik ongelooflijk veel goede initiatieven van mensen die elkaar steunen. Zie ik dat er honderden zelfbenoemde Ministers van de Toekomst zijn, die dagelijks hun goede werk(en) doen. Die verantwoordelijkheid nemen waar ze kunnen voor het grotere geheel. Dat geeft me hoop en vertrouwen om moedig voorwaarts te waden.

Wil je reageren op dit artikel? Graag.

Ik ben benieuwd naar je reactie.

Mail naar: petra.hiemstra@haagsehoogvliegers.nl