Wat is de essentie van jouw (HB) pijn?

Wat is de essentie van jouw (HB) pijn? Vanavond zal één van de deelnemers aan mijn nieuwe HB-Leiderschap mannengroep voorgaan in het thema (HB) pijn. Binnen zijn organisatie vertelde hij me ons voorgesprek, worden alle medewerkers bewust en gericht uitgenodigd om persoonlijk en gezamenlijk te reflecteren op thema’s als: je eigen daderschap – slachtofferschap en innerlijke racist. Dat is zwaar. Confronterend. Pijnlijk. En ook nodig, helpend en helend.

Ik merkte, zijn verhaal ráákte me, boeide me en bleef nog dagen resoneren. Het lijkt me zo essentieel in onze huidige tijd, dat we persoonlijke, zakelijke en maatschappelijke pijn makkelijker bespreekbaar kunnen maken. Zeker nu we zélf aan de vooravond staan van de volgende fase in ons eigen leiderschap. Dus vraag ik hem: wil jij als eerste dit thema inbrengen? Het is mogelijk het moeilijkste thema en die gaan altijd vóór. Dat wil hij wel. De verkenning van de pijn van de een, raakt immers vaak ook de pijn van de ander. Dat gaat hand in hand.

door Petra Hiemstra – 4 maart 2025

Wat is de essentie van jouw (HB) pijn?

Vanavond zal hij zijn persoonlijke verhaal delen. Daarna zullen we met elkaar stilstaan bij deze vragen:

• Wat is de essentie van jouw pijn? In hoeverre is die pijn HB gerelateerd?
• Welke oorlog/oorlogen woeden er (nog) in jou? Door welke oorlogen ben/wordt je beïnvloed?
• Op welke manier(en) ben jij dader?
• Durf je grenzen te stellen & indien nodig pijn te doen? Wat houdt je tegen?
• Op welke manier ben jij (nog) slachtoffer?
• Is er iets in jouw leiderschap dat je graag includeert en/of juist bewust of onbewust uitsluit?
• In hoeverre (h)erken je je eigen innerlijke racist? Waar herken je hem/haar aan? Hoe klinkt diens stem?
• Hoe ga je nu om met persoonlijke, zakelijke en maatschappelijke conflict(en)?
• Welke conflicten verwacht je de komende 10 jaar als je jouw 2e, 3e of 4e berg(en) gaat beklimmen?
• Hoe wil je de komende 10 jaar met deze conflicten omgaan? Wat of wie kan je daarbij behulpzaam zijn?

En natuurlijk nodigen deze vragen ook mij, als facilitator, uit om de hand in eigen boezem te steken. En te onderzoeken:

Wat is eigenlijk de essentie van mijn eigen HB/leiderschap(s)pijn?

DADERSCHAP – Persoonlijk rén ik graag mijn berg(en) op. Meestal vanuit enthousiasme en omdat ik er energie van krijg zaken vooruit te brengen. Daarin ga ik soms te snel. Vergeet ik mensen mee te nemen. Overspring ik hiërarchische codes. Includeer of excludeer ik mensen te snel. Ben ik slordig in details. Word ik warrig als ik teveel tegelijkertijd doe. Maak ik simpele spel- of d/t fouten. Super irritant! Daar schaam ik me dan voor. En doe ik behalve anderen ook mezelf tekort. Ik mag nog steeds leren te verlangzamen. Meer tijd te nemen voor voorbereiding. Voor een evenwichtig proces. Nog meer leren vertrouwen op synchroniciteit. Wellicht is het de hoogste tijd voor een politiek-bestuurlijk kundige en sensitieve collega die op de juiste momenten liefdevol uitnodigt tot vertraging, uitvoerend werk overneemt en teksten herleest!

Daderschap & slachtofferschap ineen

Soms, als ik voor een groot nieuw publiek sta, ben ik al bij voorbaat voor sommige deelnemers ‘teveel vrouw‘. Voor hen praat ik te snel. Formuleer ik te eloquent (het woord alleen al!) en te ingewikkeld. Gebruik ik te moeilijke woorden. Straal ik een te hoge energietrilling uit. Dat maakt sommige mensen al binnen seconden boos of wellicht onmachtig? Dan hoor of voel ik het (onbewuste) verwijt: je sluit niet bij ons aan!

Hoezeer ik me ook heb voorbereid en probéér aan te sluiten, soms is het verschil in meesterschap in grootluisteren simpelweg te groot om te overbruggen. Dan voel ik me óók slachtoffer. Voel ik me niet gezien, gesteund en gewaardeerd in mijn volle potentie, die ik juist zo graag en met alle liefde wil delen.

Als HSP’er die sensitief is voor de noden van anderen, voel ik me dan tekort schieten. En laat ik teleurstelling van de 5% die ik niet kan bereiken gevoelsmatig de vreugde overschaduwen van de 95% van de mensen die wél blij is met mijn optreden. Hier beter mee leren omgaan is werk in uitvoering.

Omgaan met conflicten

HB’ers hebben veel te maken met conflicten. In mijn coachsessies leg ik vaak Rosenbergs regels van geweldloze communicatie uit. Als er een conflict is, benoem je dan consequent: de feiten – je gevoel – je behoeftes – doe je een concreet verzoek – en kijk je naar de bredere context en biografie van de persoon tegenover je. Heel makkelijk in theorie, soms knap lastig in de praktijk! Vanavond zullen we van een andere deelnemer leren hoe we ‘lichtvoetig(er) kunnen omgaan met conflicten – vanuit de principes van mime. Ik kijk er naar uit!

Een innerlijke racist – Heb ik die? 

Daarover wil ik de komende dagen nog wat dieper nadenken. Heb ik die? Hoe klinkt diens stem? Ik denk graag over mezelf dat ik geen onderscheid maak in rassen, kleuren of klassen. Maar daarin heb ik vast zeker ook mijn blinde vlekken, waar ik gelukkig liefdevol op gewezen wordt. Recent gaf een collega me nog liefdevol terug dat op mijn PowerPoint sheet met mijn persoonlijke “grootluisterhelden” enkel witte mensen bevatte. Oei. Uiteraard gelijk gecorrigeerd.

Iets waar ik mezelf wel op kan betrappen is intellectuele uitsluiting. Hoewel ik mensen niet zozeer uit op ras of kleur denk uit te sluiten (maar daarin kan en zal ik zeker een onbewuste bias hebben), vind ik het als HB’er wel lastig gesprekken te voeren met mensen die het graag over koetjes en kalfjes hebben. Ik word ongeduldig als er geen echte nieuwsgierigheid is en dus diepgang in het gesprek komt en haak dan innerlijk af.

Ook bemerk ik, bijvoorbeeld tijdens netwerkbijeenkomsten of op verjaardagen, een toenemende intolerantie (zeg gerust: grootluisterdiscriminatie) voor mensen die niet de hoffelijkheid en wederkerigheid kunnen opbrengen om als ik éérst (zeker) een half uur naar hén geluisterd heb, om mij het plezier te doen me groot te luisteren. Zou zomaar kunnen. Ik leer steeds beter om dit te ervaren, indien passend om het te benoemen en om vervolgens liefdevolle keuzes te maken. Voor mezelf én de ander.

Wil je op dit artikel reageren? Of iets toevoegen? Graag!

Literatuurtips

• De zin van het bestaan – Victor Frankl – over logotherapie
• De keuze – Edith Eger – over Leven in vrijheid
• De duivel in elk van ons – Chistophe Busch
• Het boek van Vreugde van de Daila Lama en Desmund Tutu – Over liefde versus angst
• Hoogvliegers in conflict – Noks Nauta en Ido van der Waal
• Sterk staan door flexibel bewegen – Paula Kolthoff
• Hoezo, Teveel Vrouw – Sandra Lagace
• De inclusiemarathon: Over diversiteit en gelijkwaardigheid op de werkvloer – Kauthar Bouchallikht en Zoe Papaikonomou
• Van taboe naar traumabewust – Kassandra Goddijn en Meike Jürgens
• The inner work of racial justice: Healing ourselves and transforming our communities through mindfulness – Rhonda V Magee
•  Je mag ook niets meer zeggen: een nieuwe taal voor een nieuwe tijd – Mounir Samuel
• Wie ben ik in een getraumatiseerde en traumatiserende samenleving – Franz Ruppert

Leestips – Artikelen

• Blank of wit: een taalstrijd met een politieke ondertoon – NOS artikel
• Over de escalatieladder van Glasl
• Cultuurdingetje, hè … ? Over vloerbedekkingslogica in organisaties en meer … – Haagse Hoogvliegers
• Pijnmanagement I De verfrissende smaak van zure appels – Haagse Hoogvliegers
• Een kudde pinguïns – Herkennen en aanpakken van systeemtrauma in je organisatie – Haagse Hoogvliegers

Reacties

Janine Koppers via Linkedin: “Ik ben het helemaal met je eens dat we juist nu de drempels moeten verlagen om persoonlijke, zakelijke en maatschappelijke pijn te bespreken, inclusief de dader-slachtoffer dynamieken waar we in verstrikt zijn. We maken deel uit van verschillende systemen en dragen daar bewust – maar vooral ook onbewust – bij aan structuren en (macht)verhoudingen. Gelukkig kunnen subtiele innerlijke veranderingen een grote positieve impact hebben op de wereld om ons heen.”