Liefde en leiderschap – Pleidooi voor het delen van BEDgeheimen

Liefde en leiderschap – Die woorden lijken vaak op gespannen voet te staan met elkaar. Zodra ik meld dat ik #LiefdevolleLeiders opleid, om vorm en inhoud te geven aan de grote maatschappelijke transformaties waar we voor staan, word ik soms wat ‘viezig’ aangekeken. Liefdevol Leiderschap klinkt immers zo… soft…. zo… zweverig, zo…. weinig stoer, ‘resultaatgericht‘ en vooral zo… kwetsbaar. Ieeeehhhh! Liever spreken mijn gesprekspartners over ‘Quantum Leiderschap‘. Dat is hetzelfde, maar klinkt natuurlijk veel steviger en vooral… wetenschappelijker.

Met grote nieuwsgierigheid bestelde ik daarom de 3e druk van de Essaybundel Liefde en Leiderschap, geschreven door Erik Pool, zodra ik die op de sociale media zag verschijnen. Wat maakt dat Pool, directeur Participatie bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dit onderwerp zo breed binnen de publieke sector onder de aandacht brengt, op dit moment? Welke invalshoek kiest hij?

Boekbespreking door Petra Hiemstra, 30 april 2019

Liefde en Leiderschap nodigt uit tot het delen van BEDgeheimen

Binnen zijn ministerie zet Pool zich in voor het delen van gedachtes over Liefde en Leiderschap, onder de titel ‘Bedgeheimen‘. Immers zo stelt hij: “Ik laat je in mijn hoofd kijken, daardoor ontstaat een zekere mate van intimiteit”. BED is voor Pool een acroniem voor “de ander werkelijk willen Begrijpen, zelf spreken vanuit eigen Ervaring en samen willen Duiden wat er tussen de gesprekspartners aan het ontstaan is om te kunnen vaststellen wat het gemeenschappelijke Doel is dat verbindt. Wie zoiets wil bereiken, moet bereid zijn intiem te worden door ‘intellectueel, emotioneel en spiritueel met collega’s in bed te kruipen”.

Het goede gesprek

In het gesprek manifesteert zich de politieke betekenis van de vriendschap en de menselijkheid die haar eigen is. Want menselijk is de wereld niet omdat ze door mensen vervaardigd is, of omdat de menselijke stem erin weerklinkt, maar ze wordt menselijk doordat ze voorwerp van gesprek is. – Hannah Ahrend

Pool: “Het goede gesprek begint met: iemand serieus nemen. Oprechte interesse in de ander is vermoedelijk de deugd die voorwaardelijk is om de ander werkelijk serieus te nemen. Aangeleerde technieken helpen daarin niet. Bij een Goed Gesprek wordt van alle deelnemers veel meer verlangd. Wie in de relatie met anderen terugvalt op handigheidjes of trucs ontneemt zichzelf de mogelijkheid van mens tot mens een relatie aan te gaan.”

Parrèsia

Pool: “Als voorwaarde om dat Goede Gesprek te kunnen voeren is het scheppen een ‘Vrije Ruimte’ nodig om ‘vrijmoedig in te kunnen en mogen spreken’.  Deze Vrije Ruimte wordt in het Grieks aangeduid met Parrèsia. Het begrip houdt niet alleen de vrijheid in om vrijuit te mogen spreken, maar ook de verplichting om de waarheid te spreken ten behoefte van de gemeenschap als geheel.

Sprekers kunnen zich daarbij bedienen van drie ’taalvakken’ van de klassieke vrije kunsten (artes liberales): retorica als de kunst van het overtuigen, dialectica als de kunst van het voeren van dialogen en grammatica als de kunst van het vastleggen van ideeën (het vangen van concepten en abstracties in woorden, zinnen en verhalen. Deze vakken leggen zich toe op de vorm waarin iemand communiceert en zijn in die zin vrij van inhoud, maar ze delen een inhoudelijke gerichtheid op de ethiek van het ‘goede leven, wat dus bepaald niet inhoudsloos is. De inzet hiervan  is ‘het algemeen welzijn van een groep, het floeren van onszelf en de onzen en van alle anderen met wie we samenleven of werken.”

Tegenspraak

Wat Pool specifiek boeit, en wat hij in zijn essays uitvoerig bespreekt is het concept en de functie van tegenspraak. Tegenspreken of weerwoord bieden, krijgt in de betekenis van de Parrèsia een bijzondere invulling. “Het is de kunst om ruimte te houden, je niet te identificeren met je oordelen, perspectief en gevoelens, maar deze te blijven beschouwen als bouwstenen in een gezamenlijk onderzoek.” Zeker als de agenda druk is, en de gevoelde tijd krap.

“In het goede gesprek draait het om de kunst ervoor te zorgen dat de gespreksgenoten elkaar zien, serieus nemen in hun noden en wensen, samen in staat zijn de moeilijkheden op te zoeken om uit te vinden waar het wringt of diep zit en waar het ten diepste nu werkelijk om gaat. Als dat eenmaal aan de orde komt, op tafel ligt, dan kán er gewoonweg niet om de hete brij worden heen gedraaid. Wat moeilijk is, moet dan besproken worden.

Hoe goed kunnen we daarmee omgaan? Met het feit dat we in het ons uitspreken raken en geraakt worden? Dat onze ziel door het voeren van goede gesprekken onvermijdelijk blauwe plekken oploopt? Pool verwijst hiervoor naar de schrijver Jos Kessels die in zijn boek ‘Het poëtisch argument – socratische gesprekken over het goede leven (2006)’ de term:

Plek der moeite

gebruikt: “Het is verbluffend te zien wat verloren zou gaan als gesprekken aan de oppervlakte zouden blijven of te snel tot een afronding zouden zijn gebracht, en wat de meerwaarde blijkt te zijn van verdieping en vertraging, waardoor ruimte ontstaat om ‘op de plek der moeite’ te komen en te blijven. Want juist in die moeite zitten de inzichten die ertoe blijken te doen. Het is een kunst om tijdens gesprekken in die gure, ongemakkelijke, pijnlijke plekken te belanden en er bovendien ook nog even in te blijven zolang als nodig is. Een wat langer verblijf is voorwaardelijk om er de inzichten te oogsten die juist dáár, op de plekken waar het schuurt en pijn doet, tot wasdom te komen. Dergelijke ‘hittepunten’ ontsluiten vaak belangwekkende waarheden.”

We mogen twee exemplaren van de essaybundel Liefde en Leiderschap – Essays over tegenspraak, intimiteit en het goede gesprek van Erik Pool verloten! Iets voor jou?

Stuur dan een mail met in de titel ‘Liefde en Leiderschap’ naar: petra.hiemstra@haagsehoogvliegers.nl en vermeld in de mail je adresgegevens. De exemplaren worden verloot onder de eerste 10 respondenten. De namen van de winnaars worden op onze website bekend gemaakt.

Behoor je niet tot één van de winnaars? Dan kun je gratis een exemplaar bestellen bij: Esther Blaauw

………………………………………………………………
Directie Participatie
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
Rijnstraat 8 | 2515 XP | Den Haag | Flex-vlek directie : C11

Postbus 20901 | 2500 EX | Den Haag
………………………………………………………………
T +31 (0)6 – 15 36 91 84

E Esther.Blaauw@minienw.nl

www.platformparticipatie.nl

www.overlegifl.nl