Omring jezelf niet met kippen – Wat wel/niet werkt voor hoogbegaafden in interactie

Omring jezelf niet met kippen – Recentelijk stelde een coachee: “Ik heb vaak het gevoel om ‘kip tussen de kippen’ te moeten zijn. En dat past gewoon niet! Dat wringt aan alle kanten! Wat nu?”

Dit gevoel zal voor extra intelligente mensen herkenbaar zijn – zeker voor hen met een (verondersteld) IQ/EQ/QQ van boven de 145. Deze hoogvliegers voelen zichzelf eerder een ‘adelaar tussen kippen’. Daar zijn een aantal verklaringen voor vanuit de #HB literatuur die ik hieronder samenvat. Gelukkig zijn er voldoende platforms te vinden waar hoogvliegers wél voluit zichzelf mogen en kunnen zijn. Daarvoor enkele tips aan het einde van dit artikel.

door Petra Hiemstra, 30 november 2023

Omring jezelf niet met kippen – Wat wel/niet werkt in sociale interacties voor hoogbegaafden …

Het gevoel ‘een adelaar (of paradijsvogel) tussen de kippen te zijn’ kan worden verklaard vanuit verschillende factoren:

1. Verschil in denkvermogen, energie en vermogen tot prikkelverwerking: Hoogvliegers hebben vaak een aanzienlijk hoger denkvermogen en de neiging om complexe problemen snel op te lossen in vergelijking tot de ‘gemiddelde mens’. Ieder van ons heeft, volgens Dan Siegel, een Window of Tolerance: een persoonlijke bandbreedte qua hoeveelheid prikkels die prettig is en die te hanteren is. Een teveel of juist tekort aan prikkels is vervelend. Midden in de bandbreedte van de Window of Tolerance is het prettig toeven. Ten opzichte van de gemiddelde bandbreedte ervaren hoogvliegers echter vaak ‘hogere pieken en diepere dalen’ dan hun medemensen. Ze blinken uit in creativiteit én depressies en hebben tijd of hulp nodig om zichzelf te reguleren. Bij extra intelligente mensen kan dit leiden tot een gevoel van afstand tot anderen die op een andere manier denken, die minder energiek zijn of die minder snel verbanden kunnen leggen.
2. Onbegrip of isolatie: Omdat hoogvliegers anders denken en sneller begrijpen, kunnen we zich ons geïsoleerd voelen omdat we nu eenmaal lastiger gelijkgestemde individuen vinden met wie we diepgaande gesprekken kunnen voeren.
3. Perfectionisme: Hoogbegaafde mensen hebben vaak hoge verwachtingen van zichzelf en kunnen perfectionistisch zijn. Dit kan leiden tot zelfkritiek en gevoelens van niet voldoen aan hun eigen normen, wat ons gevoel van anders zijn kan versterken.
4. Sociale uitdagingen: Hoogvliegers kunnen moeite hebben met sociale interacties, vooral als ze jonger zijn, omdat ze zich anders voelen dan hun leeftijdsgenoten – en hoogst waarschijnlijk ook anders zijn. Hoogvliegers kunnen zich asynchroon ontwikkelen. Op een bepaald gebied kunnen ze vér voorlopen, terwijl ze op andere gebieden tot de middenmoot of achterhoede behoren. Deze verschillen maken het lastiger om je in leeftijdsgenoten te herkennen. En kan dus leiden tot het gevoel dat we niet passen of begrepen worden. Dat kán leiden tot gepest en/of zelf dader worden (gewetenstrauma). Het omgekeerde is ook waar. Juist hoogvliegers die als kind een trauma in de identiteit (hechtingstrauma), plek (parentificatie), seksualiteit (integriteitstrauma) of liefde (ontwikkelingstrauma) ervaren hebben, kunnen hun “tekort” ombuigen naar een talent – en juist excelleren in hun vermogen om anderen te begrijpen, groot te luisteren of te verbinden.
5. Verlangen naar diepgang: Hoogvliegers hebben vaak een diepgaande interesse in complexe onderwerpen en filosofie. Sommigen van ons herkennen zich in de omschrijving ‘sapiosexueel‘. Hoewel het geen wetenschappelijke term is, is de omschrijving van ‘opwinding bij een diepgaand gesprek’ iets wat zeker de debaters onder ons zullen herkennen. In de souplesse van het in contact zijn met anderen zonder over hen heen te lopen én zonder onszelf weg te cijferen, valt vaak nog wel één en ander te winnen. Het is een vaardigheid waarvan we de moeilijkheidsgraad niet moeten onderschatten. Communicatie en het ‘in verbinding zijn’ is immers als een ingewikkelde dans waarbij bij ieder nieuw sociaal cont(r)act andere regels gelden. Als we deze vaardigheden niet van onze ouders of opvoeders hebben geleerd, kunnen we sociaal wat stram zijn. Echter, als we er in slagen om voldoende gelijkgestemde/bedrade mensen te vinden waarmee we onze interesses kunnen te delen, kan dat leiden tot een groot gevoel van vreugde.
6. Verhoogde sensitiviteit: Hoogbegaafde mensen hebben soms een verhoogde gevoeligheid voor prikkels, waardoor we sneller overweldigd kunnen raken in omgevingen die we als druk of chaotisch ervaren.
7. Maatschappelijke verwachtingen: De maatschappij heeft vaak bepaalde verwachtingen van hoogbegaafde mensen, zoals uitzonderlijke prestaties. Dit kan druk en stress veroorzaken.

Wat helpt hoogbegaafden om gelijkgestemden te vinden?

In mijn praktijk merk ik dat het helpt als mijn cliënten zichzelf als hoogbegaafd (gaan) herkennen. En als ze weten op welke vlakken zij specifiek hoogbegaafd zijn. Geen hoogvlieger is immers hetzelfde. Iedere hoogvlieger is op zijn/haar/diens eigen manier begaafd.

Zodra mijn cliënten beter begrijpen hoe (snel) zij informatie verwerken en hoezeer dit afwijkt van het gemiddelde, lijkt het makkelijker om gelijkgestemden te vinden en om deze (energetisch) aan te trekken. Het is ook van belang om nogmaals of diepgaander te beseffen dat het ook goed is dat niet alle mensen allemaal zo (rijk) bedraad zijn als wijzelf. Ieder van ons heeft een unieke bijdrage te leveren aan het geheel.

Zelf heb ik veel collega #HBers ontmoet binnen de debatwereld. Net als boksen biedt debatteren een veilige ‘ring’ waarbinnen je voluit je verbale kwaliteiten kunt oefenen en ontwikkelen. Héérlijk! Het kan écht een geruststelling zijn voluit te mogen kiezen voor werkkringen waar je andere hoogvliegers en/of een hoge werkethiek vindt. Die zijn er! Vaak nog met hele goede managers en HR-adviseurs ook nog!

Sommige van mijn coachees hebben behoefte om zich te laten testen door Mensa, en hebben vervolgens toegang tot de activiteiten die via Mensa worden aangeboden. Het IHBV organiseert ook regelmatig workshops rond hoogbegaafdheid, hoog sensitiviteit en extra intelligentie.

Bij Haagse Hoogvliegers organiseren we regelmatig bijeenkomsten waar mensen zich thuis voelen die behalve (hoog)intelligent, hoog bewust, hoog sensitief en/of rijk bedraad zijn – vooral ook heel hartelijk zijn. Wij vinden het fijn om mensen te ontmoeten die oprecht geïnteresseerd zijn in elkaars dromen en die zich ervoor willen inzetten deze dromen concreet stappen verder te krijgen. Bij onze bijeenkomsten vragen we deelnemers om “bewuste eenpuntige aandacht” te schenken (één spreker tegelijk), elkaar groot te luisteren (eerst 2 open vragen stellen én één passende reflectie geven voor je verder schrijft aan het verhaal dat zich ontvouwt) en zoveel mogelijk relationele wederkerigheid te betrachten (ieder spreekt/luistert 50/50%) – dat geeft vleugels en maakt dat velen van ons (eindelijk) met open armen kunnen leven en werken!

Je bent van harte welkom. Kijk in onze agenda voor de aankomende activiteiten.

Dit artikel is geschreven met dank aan input van ChatGPT.