Prosodie – Hoe kleine geluiden (eh, ah, oh) in de coachkamer gevoel van comfort of stress verhogen

Prosodie – Hoe kleine geluiden (eh, ah, oh) in de coachkamer bijdragen aan stress en comfort – Hoe langer ik werkzaam ben als coach, hoe meer ik me realiseer dat ook de allerkleinste vormen van expressie in mijn gedrag bijdragen aan het gevoel van welbevinden van mijn cliënten (of juist stress kunnen verhogen). In dit artikel lees je meer over deze kleine geluidjes en hoe deze het relationele cont(r)act tussen jou als coach en client kunnen versterken of juist verzwakken. 

door Petra Hiemstra, 9 februari 2023

Prosodie – kleine geluiden die ertoe doen in communicatie

Behalve spreken in woorden, maken wij mensen wereldwijd kleine geluidjes waarmee we onze gesprekspartners kenbaar maken hoe we ons voelen. Denk bijvoorbeeld aan geluidjes als: oh, aaah!, eeeeh, oei!. Deze kleine geluidjes kunnen onze onderlinge band versterken of juist verzwakken. Overal ter wereld kunnen mensen redelijk goed inschatten wat iemand met zo’n klein geluidje bedoelt, ook al komen we van een ander continent. Deze kleine woordjes worden in de wetenschap omschreven het woord prosodie. In het Engels noemt men deze kleine geluidjes ook wel “vocal bursts”.

Als kind wees mijn pianoleraar me erop dat ik met het woordje ‘eh’ noten aan elkaar probeerde te lijmen, op momenten dat ik het even niet wist. Dat was volgens hem niet nodig. Ik kon volgens hem ook gewoon stil blijven. Ook in de coachkamer spelen deze ‘vocal bursts’, net als gebaren, een belangrijke rol. Met passende ondersteunende geluiden en gebaren kunnen we in onze professionele rol in belangrijke mate bijdragen dat onze cliënten zich helemaal gezien, gehoord, erkend, welkom en veilig voelen (of juist niet).

Wikipedia zegt hierover: “Prosodie (afkomstig van het Griekse προσῳδία, prosōidía) is in de fonologie het ritme, de klemtoon en de intonatie van de stem bij het uitspreken van een zin of zinsdeel (in tegenstelling tot kleinere elementen als woorden en morfemen). Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met verschillende eigenschappen van de spreker die in de uiting van een zin zijn te horen. Prosodie kan bijvoorbeeld meer informatie verschaffen omtrent de emotionele toestand waarin de spreker verkeert, of een zin bedoeld is als vraag of als opmerking, of de spreker serieus is of juist ironisch, en andere elementen van een taal die niet worden ondersteund door grammatica of de woordkeuze.”

Prosodie – hoe zet je het in in de coachkamer?

Hoe langer ik werkzaam ben als coach, hoe meer ik me van het belang van al deze uiterst subtiele vormen van expressie gewaar word. Als een cliënt voor het eerst komt, stel ik me in woord, toon en gedrag bewust open, rustig en uitnodigend op, zodat onze energetische lichamen aan elkaar kunnen wennen. Verderop in het traject, als we overschakelen van de ‘zijn naar doe-stand’, kan het helpend zijn om mijn energieniveau voor de komst van een cliënt juist op te krikken. Zodat mijn ‘stand van zijn’ optimaal past bij het beoogde doel van het gesprek. En ik de cliënt ook met de juiste energie kan activeren.

Toch gebeurt het uitwisselen van deze mini expressies veelal onbewust. Lang niet altijd heb ik in de gaten wat ik doe. ‘Wat knipoog je veel naar me’ gaf een coachee me vorig jaar bijvoorbeeld terug. Ik had dat zelf niet in de gaten. Het was mijn manier om haar zich op haar gemak te laten voelen en het gesprek te verluchtigen. Voor haar mocht dat knipogen duidelijk een tandje minder. Ik was blij met haar feed-forward zodat ik mijn gedrag kon aanpassen.

Een interactieve kaart vol emotionele geluidsexpressies

In 2018 publiceerden 4 psychologen het artikel Mapping 24 Emotions Conveyed by Brief Human Vocalization in Psychologie Magazine. Op de  interactieve kaart die zij maakten, kun je allerlei vocale expressies rond 24 verschillende emoties beluisteren. Heel leuk om te bekijken!

Safe and Sound Protocol

In een van zijn boeken stelt Dr. Stephen Porges: “If you want to improve the world, start by making people feel safe.” Als je werkt met cliënten die sterk reageren op prikkels of trauma kan het nuttig zijn om te onderzoeken of het ‘safe and sound protocol’ dat Dr. Porges ontwikkelde, behulpzaam kan zijn. Hier vind je de link naar zijn website en methode.

Grootluistervragen

• Wat doe jij om je cliënten of gesprekspartners zich op zijn/haar gemak te laten voelen?
• Van welke kleine geluiden en gebaren bedien jij je als professional?
• In hoeverre zet je deze kleine geluiden bewust in?
• Als je op dit moment luistert naar de geluiden in je omgeving, welke geluiden werken dan positief in op je lichaam en welke ervaar je bijvoorbeeld als verontrustend of stress veroorzakend?

Mocht je meer willen werken met stemexpressie, volg dan de dagtraining bij mijn collega Dymphy Peeters op 12 mei.

Heb je aanvullingen op dit artikel? B.v. interessante artikelen, boeken, ted-talks of voorbeeldfilmpjes? Deel ze graag! Dan voeg ik deze aan dit artikel toe.

the ear collects the spiraling energy from the cosmos…