Rutstories versus riverstories – Hargrove legt uit hoe je veelpraters helder en hoffelijk afkapt

Rutstories versus Riverstories – Hoogvliegers hebben er vaak enorme hekel aan: aan het verplicht moeten praten over ‘koetjes en kalfjes’. Ze gruwelen van kringgesprekken of kringverjaardagen waar het ‘eigenlijk over niets gaat’. Vaak tref je daar namelijk NaastZetters of OverNemers aan. NaastZetters zijn mensen die hun eigen verhaal náást het jouwe zetten, in plaats van dat ze je grootluisteren. Als jij vertelt dat je naar museum X bent geweest zeggen zij: maar ik ben naar Y geweest! OverNemers doen daar nog een schepje bovenop. Net als jij een dierbare herinnering aan je oma wil vertellen, gaan zij er met een verbale gewelddadigheid waar je U tegen zegt overheen en stellen: ja maar MIJN oma … en kapen het gesprek zodat alle aandacht (weer) op hén is gericht.

Als er geen oprechte interesse in de ander(en) en diens ervaringen zijn, dan stopt of stokt het gesprek. Dit kost hoogbegaafden veel energie.

De vraag die daarom ik vaak hoor in trainingen is: hoe stop je ze nu effectief: deze MonoloogMinnaars, de VeelPraters en de Zeer Saaie Verhalen Vertellers …?

In het boek  geeft Robert Hargrove op dit punt een aantal wezenlijke tips die ik hieronder graag met je deel.

In zijn boek Meesterlijk Coachen spreekt Hargrove over sleurverhalen. Hij plaatst deze sleurverhalen – die hij “rutstories” noemt: naar zeer traag stromende modderrivieren – tegenover “riverstories“, verhalen die heerlijk stromen en waar een goede flow in zit.

In dit artikel vat ik zijn belangrijkste adviezen samen over hoe je met rake vragen vrijwel ieder verhaal positief kunt transformeren, zodat ook jij er energie van krijgt.

door Petra Hiemstra, 14 maart 2024

Rutstories – Er zijn 5 soorten sleurverhalen

Sleurverhalen zijn…. SAAI! Voor zowel verteller als luisteraar bevatten ze weinig tot geen nieuws. Erger nog, sleurverhalen zuigen alle energie weg. Ze zorgen ervoor dat de verteller vast blijft zitten in oude zijnswijzen en oude denkpatronen. Dat resulteert in passiviteit bij de verteller en irritatie bij de luisteraar.

Sleurverhalen herken je aan het feit dat mensen een inaccurate, machteloos makende en verstoorde interpretatie van de werkelijkheid geven als ze over gebeurtenissen vertellen. Sleurverhalen ontstaan vaak doordat mensen de moed opgeven als ze iets niet lukt. Of als zij anderen de schuld geven voor onbedoelde resultaten in plaats van daar zelf verantwoordelijkheid voor te nemen. Bij sleurverhalen is zelfreflectie ver te zoeken. De spreker wil niet leren van de lessen die de situatie biedt.

Sleurverhalen ontstaan als mensen zaken persoonlijk opvatten die niet persoonlijk opgevat dienen te worden. Door de herhaling van steeds het verhaal, ontstaat voor de verteller een zelfversterkende werking. Iedere keer als het verhaal vertelt wordt, nestelt het zich dieper in, in het lichaam van de verteller.

Hargrove noemt vijf soorten sleurverhalen:

1.    Het ‘Ik heb andermans goedkeuring nodig’ verhaal;
2.    Het ‘ik ben bang om kwijt te raken wat ik heb’ verhaal;
3.    Het ‘miskende slachtoffer’ verhaal;
4.    Het ‘verdovings’ verhaal;
5.    Het ‘waarom moeite doen’ verhaal.

Riverstories geven energie

Het omgekeerde van een rutstorie bestaat gelukkig ook! Als mensen je een flowverhaal vertellen, hoor je een heldere, levendige, sprankelende toon in hun verhaal. Het verhaal is eerlijk, authentiek en de spreker toont kwetsbaarheid over zijn of haar groeikansen, leerpunten en kwetsbare eigenschappen. Uit deze verhalen komt naar voren dat mensen een inzicht hebben gekregen in hun eigen domheid, onhandigheid of onkundigheid. Deze heeft hen immers in staat gesteld om de lessen te leren die ze moesten leren, om de volgende stap(pen) in hun leven te kunnen zetten.

Waarom wil je die sleurverhalen eigenlijk veranderen?

Als coach, psycholoog, manager of Liefdevol Leider wil je mensen natuurlijk graag helpen om hun sleurverhalen in flowverhalen te transformeren. Hoe doe je dat? Hoe maak je mensen  vriendelijk los uit de greep van hun defensieve denken, als de zelfrechtvaardigende logica ervan rampzalige gevolgen dreigt te hebben?

Om sleurverhalen in flowverhalen om te kunnen zetten, is meer nodig dan een babbeltje bij de koffieautomaat of waterkoeler. Er zijn één-op-één of coachgesprekken voor nodig waarin je, nadat je een plezierige veilige setting hebt gecreëerd, op één van de onderstaande 3 niveaus van de menselijke ervaring de confrontatie aangaat:

1.    Je wilt de wil van de spreker versterken om iets in zijn of haar leven tot stand te brengen en helpen het leven(sverhaal) in een positieve richting te buigen, daartoe;

2.    Je wilt de beperkende overtuigingen en aannames die je hoort in het verhaal, en die tot onbedoelde of ongewenste resultaten leiden, helder terugspiegelen opdat jullie ze samen kunnen onderzoeken en de ander ze kan herzien. Dit vergt de bereidheid om;

3.    Jouw emotionele energie aan te willen wenden als bron van informatie opdat de ander zijn of haar fysieke blokkades kan loslaten.

Hargrove biedt hiertoe een helder en hoffelijk 4-stappen plan aan:

Leer in 4 stappen saaie verhalen positief transformeren

• Stap 1 – ONDERBREEK op vriendelijke doch ferme wijze het verhaal van de spreker en zeg: Wacht eens even, volgens mij zit je hier een sleurverhaal te vertellen en ben je dus een kuil voor jezelf aan het graven’. Dit ingrijpen betekent niet alleen dat je het verhaal letterlijk onderbreekt, maar ook dat je spreekt en luistert met de overtuigende intentie en energie om de illusies van waaruit mensen handelen en spreken te doorbreken. Hiervoor moet je hun bestaande interpretatie structuur, kaders, overtuigingen en aannames doorbreken. Mensen realiseren zich vaak niet dat ze een klassiek sleurverhaal vertellen waarmee ze als persoon helemaal ‘samenvallen’. Door het verhaal te benoemen, of terug te spiegelen wat je hoort én wat dat met je doet (“ik merk dat ik afhaak in dit gesprek”- “Ik merk dat ik niet meer naar je luister.”), wordt je gesprekspartner of cliënt zich bewust van het verhaal en de impact daarvan op jou als luisteraar. Door hem of haar bewust te maken, stel je hem in de gelegenheid zich van het verhaal te bevrijden.
• Stap 2 – Bied een SPUUGEMMERTEJE OF MOPPERMOMENT aan –  Stel de persoon in de gelegenheid zijn of haar emoties rondom het verhaal te uiten. Als mensen de gelegenheid krijgen om hun hart te luchten, laten ze hun defensieve redeneertrant vaak vallen en vallen er gaten in de muur van argumenten die ze rondom henzelf hebben gebouwd om zichzelf te beschermen. Dit kan dan plotseling de opening bieden voor diep inzicht.
• Stap 3 – Vraag de spreker ONDERSCHEID TE MAKEN TUSSEN FEITEN EN WAARDEOORDELEN. Onderzoek samen: wat is er nu werkelijk gebeurd?  Door mensen te helpen inzien dat wie ze zijn en hoe ze tot dusver zijn omgegaan met hun persoonlijke ervaringen deels een voortbrengsel is van hun eigen interpretaties van deze ervaringen, stel je hen ertoe in staat zich van deze verhalen los te maken.
• Stap 4 – Laat de ander ALTERNATIEVEN verzinnen voor het  oude verhaal en een nieuw flow-verhaal te creëren – Vraag bijvoorbeeld: “Hoe jij naar jezelf en jouw ervaringen kijkt, biedt slechts één mogelijke interpretatie. Welke andere, meer inspirerende, bekrachtigende en accurate interpretaties zijn ook mogelijk?”

Meer lezen?

Lees het boek ‘Meesterlijk Coachen’, Robert Hargrove – Aanrader!!

Aanvullende tips van lezers!

Ik ben dol op Aanvullers, Grootluisteraars, Verdiepers en Verwonderaars 🙂 Dit zijn jullie aanvullingen:

Maria Grijpma schreef: Een Veelprater vraag ik weleens vriendelijk: mag ik mijn verhaal doen, terwijl jij je mond even houdt? Dat zou ik erg op prijs stellen. ☀️ Het werkt!

Mail naar: petra.hiemstra@haagsehoogvliegers.nl of zet je aanvullingen in de comments onder de posts op Linkedin en Facebook.