Hoogbegaafde kinderen leren vanzelf I Fleur Terpstra

Hoogbegaafde kinderen leren vanzelf – In mijn praktijk ontmoet ik veel ouders van hoogbegaafde kinderen. Dat is ook logisch: de appel valt immers niet ver van de boom. De situaties waarin ouders met hun kinderen verzeild raken, zijn vaak net zo humoristisch en hilarisch (want: hele leuke, creatieve en unieke kinderen!) als dat ze vaak ook diep tragisch zijn. Sommige kinderen kunnen al lopen en zaken aangeven voor ze 1 jaar oud zijn. Veel van deze kinderen verheugen zich immens op het naar school gaan, om dan te ontdekken dat ze hun leeftijdsgenoten op sommige vlakken zover vooruit zijn, dat er amper aansluiting te maken is. Ons schoolsysteem is nog lang niet overal ingericht op het optimaal faciliteren van individuele leer- en ontwikkelroutes. Dat kan bij de kinderen en hun ouders tot wanhoop, depressie en soms zelfs tot doodwensen leiden. Dat kan voor alle partijen heel heftig zijn. Ouders moeten zich in talloze bochten wringen om goed onderwijs en goede begeleiding voor hun kind te krijgen. Gelukkig biedt juriste Fleur Terpstra uitkomst.

Fleur Terpstra begeleidt al jaren ouders bij het geregeld krijgen van passend onderwijs voor hun kinderen en kreeg voor haar werk ook een Mensa award. Vorige maand, mei 2023, verscheen haar boek ‘Hoogbegaafde kinderen leren vanzelf‘. Het is een zeer goed leesbaar en praktisch juridisch handboek dat ouders van hoogbegaafde kinderen inzicht geeft in allerlei vraagstukken waar zij met school(bege)leiders mee te maken kunnen krijgen. Aanrader voor iedere ouder of professional die ‘handelingsverlegen is’ en/of die wil weten ‘hoe zit het onderwijsrecht in elkaar en hoe kan ik daar mijn voordeel mee doen’. Het boek biedt vele praktische juridische handvatten, stappenplannen en modelbrievenwaar je als ouder mee vooruit kunt.

boekbespreking door Petra Hiemstra, 16 juni 2023

Goed onderwijs is voor lang niet alle hoogbegaafde kinderen even vanzelfsprekend – zij en hun ouders lopen tegen veel vooroordelen aan

Fleur: “Naar school gaan is voor de meeste kinderen heel vanzelfsprekend. Voor hoogbegaafde kinderen is dat, zoals jij duidelijk in je praktijk ook merkt, echter lang niet altijd het geval. Vaker dan andere kinderen lopen zij vast of vallen zij uit. Juist ook omdat er zoveel vooroordelen over hoogbegaafde kinderen bestaan. Bijvoorbeeld: dat “ouders graag willen dat hun kind hoogbegaafd is“, dat “tegenwoordig iedereen hoogbegaafd is“, dat “hoogbegaafden altijd hoge cijfers halen“, dat “hoogbegaafden alles beter kunnen” of dat “hoogbegaafde kinderen sociaal-emotioneel achterlopen“.

Integendeel: ouders van #HB kinderen ervaren juist dat hun kind veel belemmeringen ervaart om deel te nemen aan het onderwijs. Slechts 2,2 % van de bevolking heeft een IQ boven de 130. En omdat veel #HB kinderen geen onderwijs krijgen dat aansluit bij hun specifieke leer- en ontwikkelbehoefte, halen zij ook lang niet altijd hoge cijfers. #HB kinderen moeten juist opboksen tegen vooroordelen en misdiagnoses. Soms lopen zij inderdaad sociaal-emotioneel achter, maar vaker nog zijn zij juist zeer empathisch, emotioneel en sensitief. Bovendien vormen hoogbegaafden geen homogene groep: een kind met een IQ van 130 verschilt in hoge mate van een kind met een uitzonderlijk IQ van 170.

Hoogbegaafde kinderen die geen adequate begeleiding krijgen – vaak door onvoldoende afstemming met hun omgeving – kunnen last krijgen van:

• (gedwongen) onderpresteren;

• belemmeringen in de ontwikkeling;

• motivatieverlies;

• verveling door intellectuele armoede;

• depressieve stoornissen / doodwensen door b.v. sociale isolatie of demotivatie;

• sociale en emotionele problemen en psychische problemen”.

Een gebrek aan passend #HB onderwijs raakt ook ouders

Fleur: “Het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind gaat er vanuit dat je als ouder voorziet in passende leiding en begeleiding op een manier die past bij de zich ontwikkelende vermogens van het kind (artikel 5 IVRK). Maar dat is voor ouders van #HB kind(eren) niet altijd makkelijk. In mijn praktijk zie ik dat ouders soms duizenden euro’s uitgeven aan aanvullend of alternatief onderwijs en begeleiding van hun kind(eren). Ook kan de moeizame schoolbegeleiding en schade die aan het kind wordt toegebracht tot relationele spanningen tussen ouders en huwelijksstress lijden. Soms moeten ouders vanwege een betere school noodgedwongen verhuizen of zelfs stoppen met werken, waardoor zij inkomsten verliezen en in armoede leven.

Al deze spanningen maken het voor ouders soms heel lastig om aan hun wettelijke ouderlijke plichten zoals het zorgdragen voor het geestelijke en lichamelijke welzijn en veiligheid van hun kind(eren) te voldoen. Dan willen ouders wel het allerbeste doen om de ontwikkeling van de persoonlijkheid van hun kind te stimuleren, maar lukt hen dat gewoonweg niet (meer).”

Tips voor ouders die optimale schoolbegeleiding willen voor hun hoogbegaafde kinderen

Fleur: “In mijn boek reik ik ouders allerlei praktisch tips aan die hen kunnen helpen om de optimale begeleiding voor hun #HB kinderen te organiseren. Een aantal daarvan zijn heel praktisch. Zoals: bouw een goed dossier op. Neem regie waar dat kan. Vraag zelf om gesprekken, maak en duidelijke agenda en bepaal ook zelf wie daarbij aanwezig moet zijn. Zorg ervoor dat allen de strikt noodzakelijke personen aanwezig zijn. Mijn ervaring is dat grote overleggen nergens toe leiden, juist omdat er zoveel mensen aan tafel zitten. Bevestig vergaderingen of telefoongesprekken schriftelijk en hou de samenvatting zakelijk en feitelijk. Wees ook duidelijk over wat je van de ander wil en wanneer. Daarnaast vinden ouders in mijn boek voorbeeldbrieven die zij kunnen gebruiken en heb ik de belangrijkste wetten samengevat, zodat ouders daarnaar kunnen verwijzen. Het is goed te weten welke onderwijsactiviteiten bijvoorbeeld verplicht zijn en welke niet. Of welke vormen van verzuim geoorloofd zijn en welke niet. Of wanneer scholen kinderen mogen schorsen en verwijderen en wanneer niet.

Betrokken docenten, bestuurders, jeugdzorgmedewerkers en leerplichtambtenaren kunnen zich bewust of onbewust schuldig maken aan strafbare feiten zoals misbruik van gezag, intimidatie, valsheid in geschrifte, smaad of laster. Ouders die problemen voorzien, raad ik aan zo vroeg mogelijk een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten die deze vorm van juridische bijstand dekt.”

4 gouden regels voor professionals die #HB kinderen begeleiden

Fleur:  “Gelukkig kunnen ook professionals die met kinderen werken een wereld van verschil maken. Waar dat wat mij betreft mee begint, is een open blik. Wees je bewust van jouw conditionering. Dat je zelf iets normaal vindt of van mening bent dat iets op een bepaalde manier hoort, betekent niet dat dit voor elk kind de juiste weg is. Er leiden meerdere wegen naar Rome en dat geldt zeker voor de ontwikkeling van een kind. In essentie komen mijn ‘4 gouden regels’ hierop neer:

1. Stel het belang van het kind voorop;
2. Iedereen is anders – en zéker #HB kinderen;
3. Blijf professioneel – ouders zijn emotioneel zeer betrokken bij hun kind(eren). Besef dat jij de professional bent en neem de emoties van ouders niet persoonlijk op;
4. Luister naar elkaar – ouders willen maar één ding: en dat is dat het goed gaat met hun kind. Luister daarom naar elkaar en neem elkaar serieus. Lastige ouders bestaan niet. Ouders die gehoord (willen) worden wel.

Over Fleur Terpstra

Op haar website website kun  je interessante podcasts en de agenda voor masterclasses rond haar boek vinden. Op fleurterpstra.com of terpstralegal.com vind je alle informatie!

Is het boek Hoogbegaafde kinderen leren vanzelf echt iets voor jou?

Ren dan naar de bieb of naar je lokale boekhandel. Uiteraard kun je het boek ook voor 45 Euro direct bij Fleur zelf, of via bol.com /  managementboek.nl bestellen.

Winnaars winactie nieuwsbrief van juni 2023

Brigitte van Noortwijk van Stichting Hoogwijs in onderwijs
Mandy de Vreede
Annemiek Laarhoven
Annemarieke van den Hoek
Marlies Nadort

Van harte gefeliciteerd!