Oorbewustzijn als sleutel op het pad naar vrede en vrijheid

Oorbewustzijn

“Je moet voorzichtig zijn met wat je vertelt.
Sommige oren zijn tunnels.
Je woorden gaan naar binnen en raken verloren
in het duister. Sommige oren zijn platte pannen,
zoals gouddelvers gebruikten bij het zoeken naar goud.
Wat je zegt zal weggespoeld worden met de stenen.

Je zoekt lange tijd tot je de juiste oren vindt.
Tot die tijd zijn er vogels en lampen om tegen te praten,
een geduldig doekje in cirkels wrijvend tot glans,
en de langzame, geleidelijk groeiende mogelijkheid
dat wanneer je zulke oren vindt,
ze het al weten.”

Oorbewustzijn als sleutel op het pad naar vrede en vrijheid

Dit prachtige gedicht van de Amerikaanse schrijfster Naomi Shihaby Nye is één van de pareltjes die ik, als grootluisteraar, vond in het boek WACHT – een liefdevolle ode aan het leven, geschreven door Cuong Lu. Cuong Lu is een door Thick Nhat Hahn ingewijd boeddhistisch leraar en voormalig monnik. Inmiddels woont en werkt hij alweer enkele jaren met zijn gezin in Nederland. In dit boek nodigt hij zijn lezers op allerlei manieren uit tot liefdevol luisteren. Liefdevol luisteren naar jezelf en anderen ziet hij als belangrijkste sleutel om te kunnen stoppen met lijden (en doden) zodat we dit lijden kunnen transformeren náár liefde. Opdat we als individu én als mensheid in liefde en geluk kunnen floreren. In dit artikel deel ik een paar van de inzichten die ik uit zijn boek heb gehaald.

boekbespreking door Petra Hiemstra, 16 januari 2023

Als we lijden aan het verleden lijden we aan een kopie

Een belangrijk thema in Cuong Lu’s boek is lijden. Over lijden schrijft hij: “Als je lijden zich herhaalt, als je trauma telkens opnieuw wordt geactiveerd, dan betreft het een kopie, niet het origineel. Vaak is onze pijn niet eens van onszelf: het is de pijn van onze vader of onze moeder of een voorouder. Soms voelen we het leed van een kind, een partner of een vriend. Als we ons dit realiseren, kunnen we stoppen met onszelf – en anderen – te bestraffen en beginnen met onszelf en anderen lief te hebben, omdat allen liefde ons zal helpen lijden te transformeren. Liefde brengt verlichting, als koud water op een verbranden huid. Soms bestraffen mensen die van elkaar houden elkaar voor iets wat hen ooit is aangedaan. Zodra je dit beseft, voel je de pijn van de ander en stop je ermee hem of haar te beschuldigen van iets wat jij in het verleden hebt ervaren. Wij mensen zijn van nature niet gemeen. We zijn alleen gemeen vanuit onwetendheid. We realiseren ons niet dat onze daden gebaseerd zijn op de replica’s van de werkelijkheid, dat de originele gebeurtenis en de originele dader er niet meer zijn. Er rest nog slechts een beeld van hen in je bewustzijn. Onze woede kan getriggerd worden door een kopie.”

Een second opinion helpt bij innerlijk lijden

Als we in het verleden leven of als het verleden ons leven op een manier beïnvloedt die we niet prettig vinden, hebben we “om de waarheid te vinden, soms een second opinion nodig”, stelt Cuong Lu. “We hebben allemaal blinde vlekken. We hebben iemand anders nodig om ons eraan te herinneren dat onze ‘ervaring’ slechts een kopie is en niet de werkelijkheid”. Iemand anders, of dat nu een vriend, vriendin, familielid, coach, psycholoog of monnik is, kan ons helpen door aanwezig te zijn bij onze pijn. De aanwezigheid van een liefdevolle presentie op zichzelf kan al een vorm van geluk zijn. Soms kan een liefdevolle aanwezigheid (in welke vorm ook) ons eraan helpen herinneren dat als er een storm raast in ons leven, en als er golven op de zee verschijnen, er onder de oppervlakte altijd een diepe stilte is. Een kalme wijsheid is waar we naar terug kunnen keren en waar we contact mee kunnen maken.”

Oorbewustzijn

Cuong Lu: “Belangstelling, aandachtigheid en zorgzaamheid vormen de drijvende krachten om vragen te stellen. Deze  vragen kunnen helpen om het hele systeem weer in balans te brengen. Of dat nu om je persoonlijke lichaam gaat, om het systeem dat je organisatie is of zelfs collectieve systemen. De kunst pijn te kunnen verdragen én om de juiste vragen te stellen die heling bewerkstelligen, zijn belangrijke uitgangspunten in de oosterse geneeskunde. Als je van iemand houdt, kun je de ander toestaan te lijden. Je hoeft niet alles op te lossen. Als kinderen ziek worden, wordt hun immuun systeem versterkt. Dit zijn perioden van groei, waardoor we sterker worden, zowel op mentaal als spiritueel vlak. Misschien voelt pijn niet eens als negatief, maar simpelweg als een expressie van energie. Zolang er pijn is, weet je dat er nog steeds een verbinding is. Om gelukkig te zijn hebben we verbindingen nodig.

Het eerste element voor het herstellen van de balans en verbinding is vertrouwen dat verbinding mogelijk is, te beginnen bij onszelf. Een tweede element is het besef dat we op een zeker moment zullen sterven. Als we waarlijk begrijpen dat we op een zeker moment zullen sterven, kunnen we, nu, ten volle leven. Angst voor de dood zorgt ervoor dat het moeilijk is voluit te leven. Een derde element van oorbewustzijn betreft het vermogen om onze vijanden te tolereren. Als we weigeren naar hen te luisteren, missen we misschien waardevolle informatie. Matige leiders hebben alleen ‘vrienden’ mensen die hen vertellen hoe geweldig ze zijn. Wereldrijken vallen omdat niemand de machthebbers de waarheid vertelt. Elke gemeenschap heeft een schaduw en heeft een verstorende kracht nodig om het licht te helpen overal te schijnen.”

Elke dag is een nieuwe kans

Cuong Lu: “De kunst van luisteren is luisteren met liefde. Elke dag is een kans om te helpen. Om aanwezig te zijn bij lijden zodat we de betekenis en het doel ervan kunnen begrijpen. Om van betekenis te zijn. Om écht te luisteren en niet om slechts als opnameapparaat te herhalen wat net is gezegd. Immers: als we simpelweg de woorden van een ander herhalen, versterken we diens overtuigingen, zonder na te gaan of de waar zijn of iets weergeven wat daadwerkelijk in het nu gebeurt. Er is geen vrijheid noch vriendelijkheid in het in stand houden van waanideeën.

Elke dag is een kans om de wereld te ervaren als een ‘participation mystique’, zoals de Franse antropoloog Lucien Lévy- Bruhl dat noemt: een mystieke verbinding die maakt dat subjecten zich niet als afgescheiden van de objecten van perceptie kunnen onderscheiden. Boven de laag van dualiteit bestaat een dimensie waarin jij en ik niet gescheiden zijn, waar jouw lijden ook mijn lijden is en jouw geluk ook mijn geluk. Wanneer we contact maken met deze levende werkelijkheid, weten we dat we zelfs midden in een conflict geluk kunnen vinden. We kunnen zien dat onder lijden en geluk diepere waarheden schuilgaan, waardoor we niet langer bang hoeven zijn voor pijn.

Elke taak is een gelegenheid om te geven. Het is niet je werk dat je moe maakt, het is hoe je werkt. Werk je omdat je dat moet of gebruik je je werk als een middel om vrijgevigheid en liefde uit te drukken? Hoe meer je geeft, hoe dichter je bij je ware zelf komt.”

Meer weten over Cuong Lu?

Op zijn website Mind Only kun je alles vinden over  de diensten die hij aanbiedt. Cuong Lu is voorzitter van de jaarlijkse International Conference on Buddhist Psychology en schreef eerder de boeken Dit is geluk en De Boeddha in de bajes.

Winnaars nieuwsbrief januari 2023

In januari 2023 heb ik een aantal exemplaren van deze ‘ode aan het leven’ verloot. De winnaars zijn: J. Kikken, Moniek Wolters, Sandra Schouten en M. Nooijen

Uiteraard kun je het boek ook direct bestellen.  Support graag je lokale boekhandel als dat kan. Uiteraard is het ook met één druk op de knop te verkrijgen bij uitgeverij Boeddha Boeken zelf, bol. com of managementboek.nl

Ik dank Cathelijne Esser, zelf schrijfster van het boek De eenvoud van aandacht (waarvoor DANK!) heel hartelijk voor haar aanbeveling van dit boek, namens uitgeverij Maitreya.