Transformatie van magische liefde naar realistische liefde door Petra Hiemstra

Transformatie van magische liefde naar realistische liefde – Vrijheid en autonomie zijn voor de meeste hoogvliegers in mijn praktijk het allerhoogste goed. Sommige van mijn gesprekspartners voelen zich echter pas vrij als ze de banden met hun vader, moeder of beide ouders hebben verbroken. Of als zij hun ouders naar de rand van hun bestaan hebben gedirigeerd. Hoe komt dat toch? En kan dat ook anders? Dit artikel beschrijft de innerlijke transitie van magische naar realistische liefde, die veel van ons noodgedwongen moeten maken. En de positieve effecten van die transitie op de volgende generaties.

door Petra Hiemstra, 10 februari 2018

Transformatie van magische liefde naar realistische liefde

In mijn praktijk ontmoet ik veel hoogvliegers wiens ouders geboren zijn in de Tweede Wereldoorlog. Deze ouders lijken door gebeurtenissen en trauma’s tijdens hun eerste levensjaren niet de ‘bonding’, hechting, steun, liefde, spiegeling, respect, medeleven, afstemming op de behoeften, toewijding en erkenning gekregen te hebben, die zij van hun ouders hadden willen ontvangen. Zij hebben geleden onder tekorten: een emotioneel tekort, een financieel tekort, een tekort aan voedingsstoffen of bijvoorbeeld een tekort aan veiligheid. Als deze ouders hun tekorten niet actief onder ogen hebben gezien – en voor deze generatie was psychologische hulp zoeken niet zo gebruikelijk als dat nu is – bestaat de kans dat de balans tussen geven aan en ontvangen van hun eigen kinderen verstoord raakt. Deze ouders kunnen niet empathisch en invoelend op hun kinderen kunnen reageren, waardoor er als het ware een omkering plaats vindt. Deze omkering noemen psychologen ook wel parentificatie. Het kind gaat zich op intelligente wijze, alert, sensitief afstemmen op de gevoelens en wensen van zijn ouders. Het leert ‘lief zijn’, het doet vanuit zijn beste kunnen alles om zijn ouders lief te hebben, stelt hun belangen boven het eigen belang of hun gevoelens boven het zijne. Het jonge kind geeft en geeft en geeft. En verliest daarbij vaak zichzelf. Vanuit een kinderlijke ‘magische liefde’ gelooft het kind dat door veel liefde, lichtheid en vreugde te brengen, alles goed komt. Maar helaas, zo werkt het niet. Zolang de ouders zelf het gat in hun ziel nog niet hebben gedicht, beklijft de onvoorwaardelijke liefde niet. En zijn ouders (en later soms partners) als een bodemloze put. Hoeveel liefde een kind zijn ouders ook geeft, het kan hen niet helen. Dat kunnen de ouders alleen zelf doen. Een kind kan de lasten niet voor zijn ouders dragen, ook al denkt het van wel en draagt het soms jaren lang grote lasten met zich mee die de zijne niet zijn. Dat maakt het leven tot een lijdensweg.

Ietsisme – er is iets, maar wat?

In mijn praktijk ontmoet ik mensen die er, bewust of onbewust, aan toe zijn om de pijn van hun verloren kindertijd onder ogen te zien, de pijn boven te laten komen zodat ze zich er nu, vanuit hun volwassen zelf, actief toe kunnen verhouden. Dat is niet fijn en vaak intens verdrietig. Toch, door de pijn te erkennen en voelen, kan hij verzachten waardoor er nieuwe ruimte ontstaat om weer vanuit werkelijke vrijheid en vreugde voluit te leven.

De vraag waarmee mijn gesprekspartners hun coachtrajecten starten is overigens meestal een hele andere. Pas gaandeweg onze gesprekken wordt duidelijk dat er ‘iets anders’ is wat persoonlijk geluk of zakelijk succes in de weg staat. Dat vooralsnog ondefinieerbare ‘iets’ kan de vorm aannemen van eenzaamheid, innerlijke leegte, vervreemding van het zelf, zinloosheid, tics, dwangneuroses, het gevoel mislukt te zijn, faalangst, depressies, een inkomensstroom die maar niet op gang komt of partner- of kinderloosheid. De eerste stap die we zetten is om samen vanuit een uitgebreide biografie analyse en genogram, de patronen te onderzoeken, die soms van generatie op generatie zijn overgedragen. Want: waarom flipt een vader als zijn kind hem niet blind gehoorzaamd? Waarom is het voor een dochter zo lastig om de zorg voor haar dementerende vader goed verdelen met haar broers? Wat ligt aan deze voorbeelden uit mijn dagelijkse praktijk, ten grondslag? Samen zoomen ‘in en uit’. Hoe was de relatie van de vader met zijn vader? Wat weet hij over zijn vader? En: wat is de familiaire en culturele achtergrond van de dochter? Uit welk gezin kwam zij? Hoe was de relatie van haar ouders met hun ouders, met elkaar en met hun kinderen? Welke positie en rol bekleedde zij in haar gezin, en welke haar broers en zussen?

Genogram

Uit dit genogram – een uitgebreide stamboom van de familie – wordt duidelijk welke, soms zeer complexe, familie relaties er zijn, wie welke kwaliteiten en valkuilen heeft en wie welke bijzondere gebeurtenissen heeft meegemaakt. In één overzicht worden patronen én verstoringen in de ordening van een familie duidelijk. Een kind kan door omstandigheden bijvoorbeeld op de plek van zijn ouders terecht gekomen zijn, hij kan tussen zijn ouders terechtgekomen zijn, of boven zijn ouders terecht gekomen zijn (parentificatie). Ook kan een kind, veelal onbewust, het lot of het trauma van één van zijn (voor)ouders of familieleden dragen.

Het erkennen van het lot van je ouders in de context van hun bestaan

Als mijn gesprekspartners hun eigen familieoverzicht aanschouwen, kunnen zij starten met het erkennen van het lot van hun ouders in hun context van hun bestaan, zoals Bert Hellinger dat zo mooi zegt. Dat maakt het gemis of de pijn van de eigen ervaren tekorten of ervaren emotionele mishandeling niet minder, maar wel begrijpelijker. Ook kunnen we, bijvoorbeeld door te werken met poppetjes op tafel, de systemische ordening in het gezin herstellen. We stellen dan eerst het verleden op en werken van daaruit toe naar het heden en de gewenste toekomst. Het werken met poppetjes stelt mensen in staat om hun ouders ‘systemisch’ op hun plek te zetten en zelf de eigen kind-plek in te nemen tegenover hen. Soms vraag ik mijn gesprekspartners daartoe zinnen uit te spreken als: “Mamma, ik ben je dochter en jij bent mijn moeder”. Of “Pappa, ik heb je zo gemist, ik was zo eenzaam/alleen/bang, ik had je zo nodig”. Elmer Hendriks heeft over zulke ‘zinvolle zinnen’ een prachtig boek geschreven (zie hieronder).

Als kinderen hun ouders, verzorgers, eventuele aanvullende stiefouders, broers, zusjes en eventuele overledenen ‘systemisch op de juiste plaats zetten’, dan ervaren zij dat zij op hun eigen natuurlijke plek het sterkst staan. Het behoort tot de mooiste momenten in mijn vak, als cliënten bijzondere ervaringen delen, die na een tafelopstelling plaatsvinden. Recentelijk vertelde een coachee dat hij in voorbereiding op zijn huwelijk de kans heeft gecreëerd om zijn vader op persoonlijke en liefdevolle wijze, de ‘last’ terug te geven die hij na de scheiding van zijn ouders bij zich heeft gedragen. En dat zijn vader die last van hem aannam door letterlijk uit te spreken: ‘lieve zoon, deze last was en is van mij, ik neem hem nu terug’. Mijn cliënt voelde zich, zoals hij zelf zei, eerst wat ‘verweesd’, ‘gedesoriënteerd’ en ‘leeg’. Daarna voelde hij in zijn lichaam een nieuwe ruimte en lichtheid ontstaan om ‘lastloos’ zijn eigen gezin te stichten. Zijn ogen straalden toen hij vertelde dat hij zich nu klaar voelt om er straks helemaal op zijn eigen manier er voor zijn toekomstige kinderen te kunnen zijn.

Rouw is rauw

Het erkennen dat een kindertijd voorbij is, en nooit zal worden zoals je eigenlijk had gewild, doet pijn. Ik merk dat die pijn vaak in stukjes verwerkt wordt. Het lijkt wel alsof mensen in fases stukjes pijn uit het verleden helen, op de momenten dat zij dat aankunnen en het leven hen daartoe de tijd en de ruimte biedt. Die rouw is rauw. En die diepe innerlijke rouw is uiteindelijk helend en verzachtend. Vanuit het aangaan en doorstaan van de pijn, het naar boven laten komen van lang onderdrukte gevoelens en woorden, kan het nu volwassen kind, nieuwe gezonde keuzes maken. Het kan nu vriendschappelijke en partner relaties aangaan die gebaseerd zijn op wat we ‘realistische liefde’ noemen. Gelijkwaardige relaties die gebaseerd zijn op wie de ander écht is en niet op wie je denkt of hoopt dat hij/zij zal zijn. Het is een voorwaardelijke liefde. Een liefde waarbij beide partners elkaar, vanuit een stevig en heel zelf, positief spiegelen. In deze (liefdes)relaties zorg je allereerst goed voor jezelf en van daaruit voor de ander. Je geeft en ontvangt beiden even veel. Uitstekende relaties kenmerken zich doordat partners elkaar net iets meer geven en zo in een voortdurende geluksspiraal naar boven draaien.

Impact van innerlijk poetswerk en zelfheling op relaties en volgende generaties

Deze transformatie van magische naar realistische liefde, of zoals dat in vakjargon heet: dit proces van zelfheling van het ‘eigen innerlijke gekwetste en gewonde kind’ en het opschonen van familielijnen, kost tijd, aandacht en energie. Het is niet makkelijk. Daar ben ik mij als coach goed van bewust. De zakdoeken staan altijd paraat. Toch blijkt keer op keer hoe veel dit innerlijke poetswerk en het doorbreken van patronen oplevert. Zodra de pijn verwerkt is, zijn mijn coachees in staat om vanuit een nieuw hart-gedragen bewustzijn, een nieuwe vorm te vinden in het omgaan met hun ouders en zijn vanaf dat moment emotioneel beschikbaar voor (hun) eigen kinderen, partner en naasten. Zo kunnen zij hun kinderen de onvoorwaardelijke liefde, beschermde ruimte en steun bieden om in speelsheid uit te groeien tot prettige en verantwoordelijke persoonlijkheden. En zij bieden hun partner en naasten de voorwaardelijke steun om hun potentieel volledig te realiseren ten behoeve van het grotere geheel. Dat noemen wij bij Haagse Hoogvliegers: Liefdevol Leiderschap. Behalve dat deze volwassenen nu beter begrensd kunnen geven, kunnen zij ook beter ontvangen. Wat bijvoorbeeld resulteert in een gevoel van innerlijke rijkheid of een veel soepelere stroom aan inkomsten. Recentelijk ontving ik het grootst mogelijke compliment van een coachee die diep zielswerk had verricht. Met een grote glimlach zei hij: “Het enige dat ik je kan ‘verwijten’ is dat ik nu intens gelukkig ben”. En ja, dat ‘risico’ neem ik met liefde. Ieder keer opnieuw.

Transformatie van magische liefde naar realistische liefde

Heb je naar aanleiding van dit artikel behoefte om jouw persoonlijke verhaal te delen en te onderzoeken? Kijk dan of een coachtraject iets voor je is of kijk in onze agenda. We bieden de komende tijd meerdere trainingen aan waarin je groepsgewijs aan innerlijke heelheid en een goede energetische balans tussen geven en ontvangen kunt werken. Je bent van harte welkom. We ontvangen je altijd met open armen en goed gezelschap is gegarandeerd.

Lees je liever? Lees dan bijvoorbeeld:

• Het drama van het begaafde kind, van Alice Miller;
• Zinnen die de ziel raken, van Elmer Hendrix;
• Balans in beweging, van Else-Marie van den Eerenbeemt en Ammy van Heusen;
• De verborgen dynamiek van familiebanden, van Bert Hellinger;
• Zelfs als het me mijn leven kost, Stephan Hausner (over de relatie tussen verstoringen in het familie systeem en ziektes);
• De verborgen vrouw spreekt en Gesprekken met Jeshua, van Pamela Kribbe.