Waarom doe je wat je doet? Persoonlijk portret van Petra Hiemstra

“Alleen wanneer er echt geluisterd wordt, kunnen we ontdekken hoe we samen moeten bouwen aan de wereld van morgen.”- Petra Hiemstra

Waarom doen mensen wat ze doen? Deze vraag bracht me via een reeks toevallige ontmoetingen bij coach en schrijfster Petra Hiemstra. Ze heeft net haar eerste boek ‘Ministeries van de nieuwe tijd’ gepubliceerd. Daarin stelt ze 16 toekomstmakers de vraag: ‘Als jij je ideale ministerie mag vormgeven, hoe zou jouw ministerie dan heten en welke vijf speerpunten staan er centraal?’ Ik interviewde Petra over waarom ze doet wat ze doet.

door Amarins Hielkema, 8 december 2020

Dromen realiseren

‘Het moet wel jouw verhaal blijven, dat vind ik het leukste,’ verzekert ze me nog net voordat we beginnen. Het is Petra ten voeten uit. De eerste keer dat ik haar spreek vraagt ze al meteen wat mijn droom is. Ik vertel dat ik graag meer wil schrijven en dat ik het liefst persoonlijke verhalen van mensen een podium geef. Binnen een halfuur heb ik drie nieuwe contacten om mijn plannen verder te brengen en hebben we afgesproken dat ik haar zal interviewen voor haar nieuwe boek. Het is hoe Petra in het leven staat. Als coach luistert ze naar de verborgen dromen van mensen en als ondernemer schakelt ze meteen naar de kansen die ze ziet om die te realiseren. In haar nieuwe boek ‘Ministeries van de nieuwe tijd’ staat die connectie centraal: de droom dat het anders kan én de realisatie daarvan.

Connectie met het grotere

Haar droom komt niet uit de lucht vallen. Petra (45) werd geboren en getogen in Drachten en groeit op in een maatschappelijk geëngageerd nest. Haar vader gaf les aan gehandicapte kinderen en zette zich daarnaast actief in voor de Friese beweging. Haar moeder was lange tijd voorzitter van de Friese plattelandsvrouwen. Een belangrijke boodschap die ze meekrijgt van huis uit: zet jezelf in voor het grotere geheel. Petra wordt als kind gestimuleerd om over grenzen heen te kijken en vertrekt op haar 17de voor een  jaar Highschool naar South Dakota. De schrijnende tegenstelling die ze daar ziet tussen arm en rijk maakt iets in haar wakker. Ze ervaart aan den lijve welke impact beleid kan hebben op een samenleving. Bij terugkomst start ze haar studie bestuurskunde. Na haar afstuderen ontwikkelt ze zich van subsidieadviseur tot fondsenwerver voor diverse doelen.

Wie luisteren wil, moet stil durven zijn

Als fondsenwerver merkt Petra dat ze één ding heel goed kan: luisteren naar wat partijen willen en daar een verbinding tussen maken. ‘Mensen begonnen me ook voor persoonlijke gesprekken en advies te vragen. Toen viel er een kwartje. Wat ik op het gebied van fondsen kon, kon ik ook inzetten op persoonlijk vlak.’ Ze valt even stil. Dat kwartje viel niet zomaar. Ze raakt op haar 30ste in een depressie en moet afdalen tot in het diepste van zichzelf. ‘Het was geen leuke tijd. Maar achteraf zie ik ook de schoonheid. Toen ik op de bodem lag en mezelf helemaal had afgepeld merkte ik dat er één ding overbleef: mijn Friese humor.’ Ze kijkt me aan en begint te lachen. Haar lach werkt aanstekelijk en relativerend. Petra ontdekt in deze jaren iets wat ze eigenlijk altijd al wist. Hoe belangrijk het is om te luisteren naar dat wat er in jezelf speelt. Daarvoor moet je stil durven zijn. En het lef hebben gehoor te geven aan de boodschap die je hoort.

Grootluisteren

‘Zou je dat nou wel doen?’ Dat is de reactie die ze veel terugkrijgt wanneer ze na haar depressie een eigen coachingspraktijk wil opzetten. Toch zet ze door. In de jaren erna ontwikkelt ze haar talent in luisteren tot een eigen methode, het ‘grootluisteren’.  Letterlijk luistert ze in haar praktijk de ander ‘groot’. Via oprechte, prikkelende vragen neemt ze iemand mee naar plekken waar de ander zelf niet was gekomen. Om die persoon ‘groter’ weer verder te laten gaan. Wanneer opeens veel van haar dagelijkse werk wegvalt tijdens de eerste coronagolf beseft ze dat het tijd is om zichzelf groot te luisteren. Ze stelt zichzelf de vraag: waartoe nodigt deze situatie mij nu uit? Het antwoord volgt opmerkelijk snel. Het is tijd om op macroniveau te gaan grootluisteren.

Soft?

Meteen voegt ze daad bij het woord. Op haar site plaatst ze de oproep voor ‘nieuwe ministers’ om zich te melden en een aantal mensen benadert ze persoonlijk voor een interview. In haar boek combineert ze haar ervaring in het individuele grootluisteren met haar drive om ook op macro-niveau iets toe te voegen. Het resulteert in 17 inspirerende interviews met idealistische ministers (inclusief zichzelf). Een greep uit de nieuwe ministeries: ‘Ministerie voor Liefde, Ministerie voor Nuance, Ministerie voor Meer Muziek.’ Is dat niet te soft? Nee, antwoordt ze resoluut. Verandering doet ook pijn. ‘En dat aspect erkennen vinden we behoorlijk lastig in onze maatschappij.’ Petra wordt hierbij geïnspireerd door Mathilde Maas Kuper die pijn als uitgangspunt neemt voor ontwikkeling. Ze vergelijkt het met het proces rond individuele traumaverwerking. Als je de oude pijn niet erkent blijft die in het systeem hangen en ontdek je nooit de mogelijke werelden voorbij de pijn. ‘Stel we besluiten met z’n allen niet meer te gaan vliegen. Dat doet pijn, het beperkt immers onze vrijheid. Je moet oog hebben voor die pijn. Deze herkennen en erkennen. Pas daarna kan deze verzachten en kunnen we samen door naar een mooiere wereld.’

Iemand moet de vraag durven stellen

Inmiddels ligt er een boek vol ideeën hoe het anders zou kunnen. Waarom kiest ze er niet voor zelf de politiek in te gaan? ‘Ik heb me er altijd verbonden mee gevoeld, in mijn jeugd deed ik al mee met jeugdparlementen. Maar als ik eerlijk kijk ben ik gewoon niet stressbestendig genoeg. Je moet heel snel kunnen handelen. Mijn talent is juist luisteren.’ Dat talent zou ze alsnog graag inzetten. Door bijvoorbeeld huidige bestuurders en beleidsmakers te bevragen vanuit een rol als ‘politiek grootluisteraar’. ‘Dat zou echt fantastisch zijn. Er zijn altijd mensen nodig die de vragen kunnen stellen. Zo zou ik dolgraag de vraag van het ‘Ministerie van Liefde’ willen stellen aan bestuurders: wat zou liefde doen?’

Angst of liefde: door wat laat je je leiden?

Wanneer ik Petra vraag naar haar verdere ambities en dromen ontploft de energie zowat van het scherm. Nog 300.000 mensen opleiden tot grootluisteraar; haar volgende boek over liefdevol leiderschap aanbieden aan de Koning; de eerste Grootluisteraar de Vaderlands worden. Nee, voor ambitie is ze niet bang. Vind ze het dan nooit spannend? ‘Jawel. Ik vond het bijvoorbeeld super spannend om de financiële paragraaf te schrijven in het boek. Dat is helemaal niet mijn expertise! Natuurlijk ben ik dan bang voor afwijzing. Het is kwetsbaar om je ideeën in de wereld te zetten. Mensen kunnen je gemakkelijk als luchtfietser bestempelen. Maar als iemand kritiek heeft, zou ik altijd willen vragen: kun je me vertellen hoe het wél moet? Dan graag! Dat is een vraag vanuit liefde die je altijd kunt stellen.’

Zaterdagochtend, koffie op bed

De ideeën in het boek zijn groot. Petra’s ambities zijn groot. Maar soms is geluk heel klein. Zoals de kop koffie die ze elke zaterdagochtend krijgt van haar lief. ‘Dat is een klein gebaar, maar tegelijkertijd voel ik me dan zó rijk.’ Ze ontmoette haar man vijf jaar geleden bij toeval in de sauna. Vier weken later kwam hij bij haar op kantoor met een beeldhouwwerk dat hij pas had gemaakt: een groot oor. Bij het zien daarvan was het Petra duidelijk, deze man is voor mij. In de weekenden gaan ze graag samen de natuur in of naar een museum. De stilte die ze daar ervaart is belangrijk. Want alleen wanneer het stil is, kan er echt geluisterd worden. En dat is precies wat er volgens Petra ontbreekt in de huidige samenleving. Met ‘Ministeries van de Nieuwe Tijd’ laat ze zichzelf op een nieuwe manier zien als pleitbezorger van grootluisteren. ‘Want alleen wanneer er echt geluisterd wordt, kunnen we ontdekken hoe we samen moeten bouwen aan de wereld van morgen.’

Uiteindelijk hoopt ze dat haar boek bij alle bestuurders en beleidsmaker op het bureau terechtkomt. Maar wat er ook mee gebeurt, één ding is zeker. Petra blijft de komende jaren liefdevol grootluisteren, dromen en doen. Met af en toe een nuchter kopje koffie tussendoor.

Over Amarins Hielkema

Amarins Hielkema, eveneens Friezin, werkt op dit moment als beleidsadviseur voor de Provincie Noord-Brabant. Ze heeft recent haar opleiding bij de Schrijversacademie afgerond. Het is haar droom om de komende jaren persoonlijke portretten te schrijven van mensen met een verhaal.

Amarins Hielkema